دنی سیترینوویچ، تحلیلگر اسرائیلی در 6 اکتبر 2025 مقاله ای را در وبسایت شورای آتلانتیک منتشر کرده که راهکار «توافق با ایران» را به عنوان تنها مسیر واقعبینانه برای تأمین امنیت اسرائیل پیشنهاد میکند. این مقاله هم به دلیل جایگاه نویسنده به عنوان یک تحلیلگر از اردوگاه دشمن و رویکرد واقعگرایانه و صریح او در نقد سیاستهای کنونی اسرائیل حائز اهمیت است. از این رو، این متن را میتوان نه یک اظهارنظر حاشیهای، بلکه یک سیگنال جدی از درون محافل فکری و امنیتی اسرائیل تلقی کرد که نشاندهنده تغییر احتمالی در افکار عمومی و نخبگان این رژیم نسبت به مواجهه با ایران است.
ایران ویو ۲۴-بین الملل
سیترینوویچ در ابتدای تحلیل خود، روایت اسرائیل مبنی بر کسب «پیروزی» در جنگ دوازده روزه و از بین بردن توان هستهای ایران را مورد بررسی قرار میدهد. او بیان میکند که برخلاف اظهارات رسمی مقامات اسرائیلی، توانمندیهای هستهای ایران همچنان پابرجاست. وی به وجود «۴۰۸ کیلوگرم مواد غنیشده ۶۰ درصد» و «ظرفیت غنیسازی مبتنی بر سانتریفیوژهایی که در سایتهای غنیسازی نصب نشدهاند» اشاره میکند تا نشان دهد که زیرساختها و دانش فنی هستهای ایران با حملات محدود قابل حذف نیستند.
در ادامه مقاله، به این موضوع پرداخته میشود که ایران در حال بازسازی و تقویت توانمندیهای دفاعی خود است. نویسنده نگرانی خود را از «بازسازی گسترده توان موشکهای سطح به سطح» و «آزمایشهایی که ظاهراً با هدف بهبود تواناییهای پرتاب ایران» انجام میشوند، ابراز میکند. از دیدگاه او، هرگونه اقدام نظامی علیه ایران میتواند به تقویت بیشتر بنیه دفاعی این کشور منجر شود. سیترینوویچ معتقد است که جنگ دوازده روزه باعث افزایش انگیزه و اراده ایران شده است.
نقد راهبرد فشار و جایگاه منطقهای و بینالمللی اسرائیل
یکی از محورهای اصلی تحلیل سیترینوویچ، ارزیابی راهبرد «فشار حداکثری» و تهدید نظامی علیه ایران است. او استدلال میکند که ادامه این رویکرد، ایران را وادار به پذیرش شرایط مورد نظر اسرائیل نخواهد کرد و در مقابل، «خطر یک جنگ فرسایشی» را برای اقتصاد و موقعیت راهبردی اسرائیل افزایش میدهد.
نکته دیگری که نویسنده به آن اشاره میکند، احتمال حرکت ایران به سمت سلاح هستهای در صورت افزایش فشارهاست. او هشدار میدهد که تداوم تهدیدها ممکن است به جای بازدارندگی، بهعنوان یک عامل محرک برای تغییر احتمالی در دکترین هستهای ایران عمل کند.
سیترینوویچ همچنین به عدم اطمینان در مورد سطح کمکهای آتی دولت آمریکا در صورت بروز جنگی دیگر اشاره میکند. هزینه ۸۰۰ میلیون دلاری آمریکا برای پشتیبانی از موشکهای تاد در جنگ پیشین، با انتقاداتی در داخل آمریکا روبرو شد که نشاندهنده محدودیتهای احتمالی در حمایتهای آینده واشنگتن است. این مسئله، در کنار «موقعیت دشوار اسرائیل در صحنه بینالمللی» و «ادامه کارزار غزه»، وضعیت انزوای اسرائیل را تشدید میکند. به گفته او، حتی برخی کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس، اکنون «اسرائیل را تهدیدی بزرگتر برای امنیت خود میدانند تا ایران».
پیشنهاد توافق هستهای بهعنوان راهکار
نقطه کانونی تحلیل سیترینوویچ، توصیه او به سیاستگذاران اسرائیلی برای حمایت از «یک توافق هستهای» با ایران به منظور حفظ امنیت اسرائیل است. این پیشنهاد مبتنی بر این ایده است که رویکردهای نظامی و فشار حداکثری به نتایج مطلوب نرسیدهاند.
نویسنده استدلال میکند که «تنها راه برای اطمینان از عدم استفاده ایران از مواد غنیشده»، «بازگرداندن نظارت معنادار بازرسان آژانس بینالمللی انرژی اتمی» است و این امر «بدون توافق» ممکن نیست. از دیدگاه او، ایران تنها در چارچوب یک توافق جامع حاضر به پذیرش تعهدات فراتر از پادمان خواهد بود.
سیترینوویچ پا را فراتر گذاشته و به اسرائیل توصیه میکند که «حتی به قیمت پذیرش غنیسازی نمادین در ایران» با یک توافق موافقت کند. این بخش از تحلیل او به این معناست که سیاستگذاران اسرائیلی باید واقعیتهای موجود در برنامه هستهای ایران را در نظر بگیرند.
ارزیابی فرضیه «تغییر رژیم» در ایران
مقاله سیترینوویچ فرضیه «تغییر رژیم» در ایران از طریق جنگ را رد میکند. او به صراحت مینویسد: «رهبری اسرائیل این فرضیه را دارد که میتواند با از سرگیری جنگ، حکومت در ایران را سرنگون کند»، اما این تصور، این واقعیت را «کاملاً نادیده میگیرد» که حکومت ایران با وجود مشکلات داخلی، از حمله اسرائیل برای «تقویت موقعیت خود در ایران و تقویت حس وطنپرستی ایرانی بهره گرفت». بر اساس این تحلیل، فشار خارجی میتواند بهعنوان عاملی برای انسجام داخلی و اتحاد حول محور مقابله با یک تهدید خارجی عمل کند.
جمع بندی
مقاله دنی سیترینوویچ تصویری از چالشهای راهبردی اسرائیل در قبال ایران ارائه میدهد. نکات اصلی مطرحشده در این تحلیل عبارتاند از:
- ایجاد توانمندیهای دفاعی و نظامی توسط ایران که هزینه تهاجم را برای طرف مقابل افزایش میدهد.
- تکیه ایران بر دانش و توانمندی بومی در حوزههای راهبردی مانند صنعت هستهای.
- ارزیابی راهبرد فشار و تحریم بهعنوان رویکردی که طرف مقابل را به پذیرش واقعیتهای میدانی وادار میکند.
- طرح دیپلماسی بهعنوان راهی برای دستیابی به توافقی که حقوق و منافع طرفین را در چارچوبهای بینالمللی به رسمیت بشناسد.
- تحلیل تأثیر تهدیدات خارجی بر انسجام داخلی در ایران.
این تحلیلگر اسرائیلی در نهایت نتیجه میگیرد که یک توافق، حتی اگر به لغو تحریمها و تقویت اقتصادی ایران منجر شود، برای اسرائیل «بهتر از یک جنگ فرسایشی و بدون پایان» است. از دیدگاه او، موازنه قوا به شکلی تغییر کرده است که اسرائیل برای تأمین امنیت خود، باید گزینه پذیرش شرایط و حقوق ایران را مد نظر قرار دهد.