یک کارشناس مسائل بین‌الملل با اشاره به سخنان اخیر عراقچی می‌گوید: حمله نظامی اخیر «مستقیماً میز مذاکره را هدف گرفت» و اکنون ایران تنها در صورتی به مسیر گفت‌وگو بازمی‌گردد که آمریکا به‌طور شفاف موضع خود درباره حق غنی‌سازی ایران را روشن کند؛ موضوعی که همچنان در پیام‌های واشنگتن غایب است و همین مسئله مذاکرات را در بن‌بست نگه داشته است.
زهرا ترابی- ایران ویو24
عبدالرضا فرجی راد استاد ژئوپلیتیک در گفتگو با ایران ویو 24، درباه اظهارات وزیر امور خارجه مبنی براینکه «اولین موشک به میز مذاکره برخورد کرد» گفت: بعد از حملاتی که پس از دور پنجم مذاکرات توسط آمریکا انجام شد ــ آقای ترامپ نیز مدعی شده که مدیریت حملات اسرائیلی‌ها را بر عهده داشته است ــ طبیعی که همان اعتماد اندکی که در روند مذاکره شکل گرفته بود از بین برود. این اعتماد حداقلی که شاید بتوان از مسیر دیپلماتیک مشکلات به‌ویژه پرونده هسته‌ای را حل کرد، کاملاً از بین رفت.
وی ادامه داد: به همین دلیل طرف ایرانی در حال حاضر نسبت به درخواست‌های آمریکا که بعضاً از طریق واسطه‌ها منتقل می‌شود یا تمایلاتی که نشان می‌دهد آماده مذاکره است، علاقه‌ای نشان نمی‌دهد. علت نیز روشن است؛ آمریکایی‌ها هیچ طرح تازه یا پیشنهاد قابل اتکایی برای ادامه مذاکرات روی میز نمی‌گذارند. پیام‌هایی که به ایران می‌رسد، فاقد هرگونه نوآوری است.
این استاد دانشگاه تصریح کرد: طرف ایرانی به‌صراحت می‌گوید؛ اگر قرار است پس از این تجاوز و تخلفی که رخ داده و به تعبیر آقای عراقچی «موشک به میز مذاکره خورده»، مذاکرات از سر گرفته شود، آمریکا باید پیش از آغاز گفت‌وگو روشن کند که آیا با برنامه هسته‌ای ایران و سطحی از غنی‌سازی که نیاز علمی کشور را تأمین کند موافق است یا خیر. این موضوع تاکنون در هیچ‌یک از پیام‌های غیرمستقیم آمریکا مشخص نشده است.
فرجی راد اظهار کرد: از این رو ایران معتقد است ورود دوباره به یک دور مذاکره‌ای که نتیجه‌ای ندارد و حتی ممکن است مخاطرات و تهدیدهایی ایجاد کند، منطقی نیست.
او اضافه کرد: در ماه‌های اخیر آمریکایی‌ها علاوه بر موضوع هسته‌ای، خواسته‌اند که برنامه موشکی ایران نیز وارد دستور کار مذاکرات شود. پس از حملات موشکی ایران به اسرائیل ــ که در پاسخ به اقدامات آنها انجام شد ــ آنها احساس کردند که برد و قدرت موشک‌های ایرانی یک تهدید جدی برای اسرائیل و حتی متحدان منطقه‌ای آمریکا است. به همین دلیل تلاش می‌کنند برد موشک‌های ایران را تا حد امکان کوتاه کنند.
این تحلیلگر بین الملل مطرح کرد: تا این لحظه آمریکایی‌ها هیچ نشانه‌ای در این دو مورد ارسال نکرده‌اند و همین موضوع موجب ایجاد یک بن‌بست شده است. طرف ایرانی امیدوار است تغییر نظری در سمت آمریکایی رخ دهد. البته این امکان وجود دارد که در حدی محدود چراغ سبز اولیه درباره غنی‌سازی داده شود تا مذاکرات آغاز شود، اما هنوز هیچ چیز قطعی نیست.
این استاد دانشگاه با اشاره به صحبت عراقچی «هیچ‌گاه میز مذاکره را ترک نکردیم». اکنون مانع اصلی بازگشت طرف‌های مقابل به روند دیپلماتیک چیست؟ پاسخ داد: ایران منتظر پیام روشنی از آمریکا است. ایران براین باور است که میلیاردها دلار هزینه کرده‌ام تا دانش و توان هسته‌ای ایجاد شود. بخشی از اورانیومی که غنی می‌کنم برای فعالیت‌های علمی و نیازهای داخلی کشور ضروری است. اما آمریکا اصرار دارد این اورانیوم از خارج وارد شود.
او در ادامه افزود: هیچ تضمینی وجود ندارد که کشوری ــ چه غربی، چه شرقی ــ در آینده محدودیت ایجاد نکند. ممکن است اصلاً اورانیوم به ما ندهند یا با فشار غربی‌ها ارسال آن متوقف شود. بنابراین، ایران منتظر پالس مثبت درباره به‌رسمیت‌شناختن سطحی از غنی‌سازی است. این پیام تاکنون دریافت نشده است.
وی با اشاره به نقش کشورهای واسطه در این باره اظهار کرد: ما واسطه‌های متعددی داریم. از جمله؛ قطر، عمان، مصر، سوئیس و حتی گاهی روسیه. این کشورها پیام‌ها را منتقل می‌کنند و رفت‌وآمدها ادامه دارد. اما پیام‌هایی که می‌آید، حاوی آن چیزی که ایران انتظار دارد نیست؛ یعنی هیچ نشانه روشنی از موافقت با سطحی از غنی‌سازی دیده نمی‌شود.
فرجی راد اضافه کرد: آقای ترامپ گاهی ادعا می‌کند که آماده مذاکره‌ایم یا آماده برداشتن تحریم‌ها هستیم، اما جمله بعدی را نمی‌گوید که آیا این رفع تحریم‌ها با پذیرش حق غنی‌سازی ایران همراه است یا خیر؟ همین بخش ناگفته، مذاکرات را به بن‌بست رسانده است.
وی در پایان در پاسخ به این سوال، آیا مذاکره مستقیم می تواند راهگشا باشد یا باز باید تن به مذاکره غیرمستقیم داد: طبق اعلام مقامات ارشد کشور، اگر مذاکراتی صورت بگیرد ــ که هنوز رسمی نشده ــ به‌صورت غیرمستقیم خواهد بود. آمریکا و ترامپ بر مذاکره مستقیم اصرار دارند، اما ایران فعلاً می‌گوید مذاکره غیرمستقیم. با این حال، این اختلاف شکل بحث، موضوع اصلی نیست. مسئله اصلی همچنان همان غنی‌سازی است. اگر آمریکا درباره آن موافقت بدهد، می‌توان حتی از طریق پیام‌های غیرمستقیم نیز گره مذاکرات را باز کرد.
