گزارش تازه سازمان هواشناسی کشور نشان می‌دهد ایران در سال آبی جاری تا تاریخ ۱۹ مهر با کاهش ۵۷.۳ درصدی بارش‌ها نسبت به میانگین بلندمدت مواجه بوده است؛ در حالی‌که میانگین بارش کشوری در این بازه تنها ۱.۳ میلی‌متر بوده، رقم بلندمدت آن ۳ میلی‌متر گزارش شده است. کارشناسان هشدار می‌دهند این خشکسالی زودهنگام، ساختار منابع آبی و روان‌آب‌های کشور را به‌شدت تهدید می‌کند.
ایران‌ویو۲۴-محیط‌زیست
بر اساس داده‌های سازمان هواشناسی، سال آبی جاری کشور که از ابتدای مهرماه آغاز شده، با کاهش چشمگیر بارش‌ها همراه بوده است. تا تاریخ ۱۹ مهرماه، میانگین بارش در سطح کشور ۱.۳ میلی‌متر ثبت شده، در حالی‌که در دوره بلندمدت این شاخص ۳ میلی‌متر است؛ به این ترتیب ایران شاهد افت بارش به میزان ۵۷.۳ درصد بوده است.
گزارش هواشناسی نشان می‌دهد در هفته منتهی به ۱۹ مهرماه، هیچ بارشی در سطح کشور رخ نداده و در این بازه، طبیعتاً رقم بلندمدت ۱.۱ میلی‌متر نیز محقق نشده است. بدین ترتیب نخستین ماه پاییزِ سال آبی ۱۴۰۴–۱۴۰۵ با خشکسالی فراگیر آغاز شده است.
در بررسی منطقه‌ای، ۱۹ استان کشور از ابتدای مهر تا کنون هیچ‌گونه بارشی نداشته‌اند. از میان سه استان شمالی، تنها گلستان با افزایش ۲۹.۳ درصدی بارش نسبت به میانگین بلندمدت مواجه بوده، در حالی‌که گیلان با افت ۵۴.۴ درصدی و مازندران با کاهش ۳۱.۶ درصدی روبرو هستند. این کاهش غیرمنتظره در شمال کشور، خوش‌بینی اولیه به بازگشت شرایط نرمال بارش‌های پاییزی را از بین برده است.
جدول پهنه‌ای سازمان هواشناسی نشان می‌دهد در اکثر استان‌ها نیز وضعیت بارش به مراتب نگران‌کننده‌تر است؛ از جمله اصفهان، ایلام، خراسان جنوبی، خوزستان، کهگیلویه و بویراحمد، فارس، مرکزی و یزد که همگی با کاهش کامل (۱۰۰ درصدی) بارش روبرو بوده‌اند. استان‌های دیگر نیز به‌طور میانگین بیش از ۹۰ درصد افت را تجربه کرده‌اند، از جمله:
همدان (۹۹.۹٪)، هرمزگان (۹۸.۹٪)، لرستان (۹۹.۹٪)، کرمانشاه (۹۹.۲٪)، کرمان (۹۶.۸٪)، کردستان (۹۹.۹٪)، قم (۹۹.۸٪)، قزوین (۹۷.۶٪)، سیستان و بلوچستان (۹۳.۹٪)، زنجان (۹۳.۳٪)، خراسان رضوی (۹۶.۸٪)، چهارمحال و بختیاری (۹۹.۹٪)، بوشهر (۹۹.۹٪)، اردبیل (۹۳.۷٪)، آذربایجان غربی (۹۹.۶٪) و آذربایجان شرقی (۹۴.۶٪).
در تهران نیز بارش‌ها به‌شدت کاهش یافته است؛ در حالی‌که میانگین بلندمدت بارش این استان ۳.۴ میلی‌متر است، طی سال آبی جاری تنها ۰.۵ میلی‌متر بارندگی ثبت شده، به معنای کاهش ۸۳.۷ درصدی بارش نسبت به میانگین بلندمدت.
احد وظیفه، رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی، پیش‌تر اعلام کرده بود پاییز ۱۴۰۴ با «گرایش شدید به کم‌بارشی» مواجه است و تا حدود ۲۰ مهر نیز بارش قابل توجهی پیش‌بینی نمی‌شود. به گفته وی، اگرچه در نخستین روزهای پاییز برخی مناطق شمالی شاهد بارش بودند، اما در اغلب مناطق کشور انتظار می‌رود میزان بارش کمتر از نرمال و با تأخیر ۱۰ تا ۱۵ روزه رخ دهد.
حمیدرضا خورشیدی، مدیرکل هواشناسی استان تهران نیز با اشاره به بحران سطح پایین آب‌های زیرزمینی هشدار داد که حتی در صورت تحقق بارش‌های نرمال، روان‌آب‌های قابل توجهی ایجاد نخواهد شد. وی توضیح داد: «اکنون بخش عمده‌ای از بارش‌ها به‌جای افزایش آب‌های سطحی، جذب لایه‌های زیرزمینی می‌شود؛ بنابراین در شرایط افت شدید منابع زیرزمینی، بارش‌های معمول نیز اثر بازسازی کافی ندارند.»
در مجموع، داده‌ها و پیش‌بینی‌های رسمی نشان می‌دهند تقریباً تمامی استان‌های کشور در آغاز سال آبی جدید با افت بارش و افزایش خشکی اقلیمی مواجه‌اند. این وضعیت نه‌تنها خطر تداوم خشکسالی، بلکه احتمال تشدید بحران‌های منابع آبی، کشاورزی و زیست‌محیطی را نیز افزایش می‌دهد. کارشناسان تأکید دارند در سال جاری ضرورت بازنگری در الگوی مصرف و مدیریت آب بیش از هر زمان دیگری احساس می‌شود و اقدامات عملی در سطح استانی باید فوراً در دستور کار قرار گیرد.
