در تازه‌ترین گزارش وال‌استریت ژورنال، بار دیگر ناکامی سیاست تحریم‌های آمریکا آشکار شده است؛ جایی که چین با استفاده از شیوه‌های خلاقانه مالی و اجرای پروژه‌های مشترک، بهای نفت ایران را پرداخت می‌کند.
ایران ویو24- اقتصادی
روزنامه آمریکایی وال‌استریت ژورنال که بر رصد همکاری های اقتصادی ایران و جریان سازی درباره تحریم های بیشتر علیه ایران تمرکز دارد، در تاریخ 5 اکتبر (13 مهر) گزارشی با عنوان «چین چگونه به‌طور محرمانه بهای نفت ایران را می‌پردازد و از تحریم‌های آمریکا عبور می‌کند» به بررسی الگوی جدید همکاری اقتصادی میان تهران و پکن پرداخته و اذعان کرده است که سیاست فشار حداکثری واشنگتن در برابر ایران عملاً شکست خورده است.
در این گزارش آمده است که با وجود تحریم‌های گسترده آمریکا، ایران در سال گذشته میلادی حدود ۴۳ میلیارد دلار نفت صادر کرده که نزدیک به ۹۰ درصد آن به مقصد چین بوده است. بر اساس داده‌های این روزنامه، پکن اکنون بزرگ‌ترین خریدار نفت ایران محسوب می‌شود و جریان تجاری میان دو کشور به‌طور کامل متوقف نشده، بلکه به شکلی پنهان و ساختاریافته ادامه دارد.
به نوشته وال‌استریت ژورنال، چین برای پرداخت بهای نفت از مدلی غیرنقدی و خارج از سیستم بانکی بین‌المللی استفاده می‌کند تا در معرض تحریم‌های ثانویه آمریکا قرار نگیرد. در این سازوکار، پول حاصل از فروش نفت مستقیماً به حساب‌های رسمی ایران واریز نمی‌شود، بلکه از طریق واسطه‌هایی نظیر شرکت‌های پوششی به پروژه‌های عمرانی، انرژی و زیربنایی در داخل ایران اختصاص می‌یابد. به بیان دیگر، چین بهای نفت را با انجام «پروژه های مختلف» می‌پردازد؛ از ساخت نیروگاه و جاده تا نوسازی تأسیسات نفتی و مخابراتی.
در گزارش به نام دو شرکت اشاره شده است: چوشین- Chuxin – یک شرکت مالی کمتر شناخته‌شده که ظاهراً در هیچ فهرست رسمی بانک‌های چین ثبت نشده اما نقش محوری در انتقال وجوه دارد. سینوشور – Sinosure – شرکت بیمه صادرات و اعتبار چین که مسئول پوشش ریسک‌های سرمایه‌گذاری و اجرای پروژه‌های عمرانی در ایران است. به گفته منابع غربی، تنها در سال گذشته بیش از ۸ میلیارد دلار از ارزش نفت ایران از طریق این شبکه به‌صورت غیرمستقیم به پروژه‌های داخلی ایران منتقل شده است.
این گزارش اذعان دارد که دولت آمریکا در مواجهه با این سازوکار پیچیده ناتوان مانده است. در حالی که واشنگتن چند شرکت کوچک را به‌دلیل خرید نفت ایران تحریم کرده، اما شرکت‌های بزرگ دولتی چین مانند سینوشور یا بانک‌های مرتبط، به‌دلیل اهمیتشان در تجارت جهانی تاکنون از تحریم مستقیم مصون مانده‌اند. این در حالی است که کارشناسان غربی می‌گویند هرگونه برخورد جدی با شرکت‌های چینی می‌تواند روابط واشنگتن–پکن را وارد مرحله‌ای پرتنش‌تر کند و بر اقتصاد جهانی اثر منفی بگذارد.
در ادامه گزارش آمده است که بخش عمده نفت ایران با استفاده از ناوگان موسوم به «کشتی‌های تاریک» (Dark Fleets) جابه‌جا می‌شود. این نفتکش‌ها با خاموش کردن سیستم‌های ردیابی و انتقال نفت از کشتی به کشتی در آب‌های آزاد، منشأ محموله‌ها را پنهان کرده و در نهایت با اسناد جعلی به‌عنوان نفت سایر کشورها به بنادر چین می‌رسند. به این ترتیب، ردیابی منشأ واقعی نفت برای آمریکا و متحدانش بسیار دشوار است.
گفتنی است چین بارها اعلام کرده است که تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا را غیرقانونی و مغایر با حقوق بین‌الملل می‌داند و در تصمیمات تجاری خود تابع هیچ فشار خارجی نخواهد بود. از سوی دیگر، مقامات ایرانی نیز با تأکید بر تداوم سیاست «خنثی‌سازی تحریم‌ها» از طریق همکاری با کشورهای شرقی را بخشی از راهبرد کلان توسعه اقتصادی معرفی کرده‌اند.
به گفته تحلیلگران، این روند نشانه‌ای از انتقال تدریجی توازن اقتصادی جهان از غرب به شرق است، جایی که ایران می‌تواند نقشی کلیدی در مسیرهای انرژی و ترانزیت منطقه‌ای ایفا کند.
این گزارش نیز تصریح می کند تحلیلگران غربی اذعان دارند که تداوم همکاری نفتی ایران و چین نه‌تنها فشار تحریم‌ها را خنثی کرده، بلکه دست تهران را در تعامل با دیگر قدرت‌های جهانی نیز باز گذاشته است. به‌ویژه در شرایطی که روابط آمریکا و چین درگیر رقابت استراتژیک است، پکن ایران را بخشی از شبکه امنیت انرژی خود و حلقه‌ای از طرح کمربند و جاده می‌داند.
گزارش وال‌استریت ژورنال اگرچه با هدف افشای روابط مالی ایران و چین و در واقع روایت سازی برای فشار بیشتر بر این رابطه منتشر شده، اما در واقع تأییدی بر این واقعیت است که سیاست تحریم نفتی ایران به بن‌بست رسیده است. در همین حال تائید می کند که نظام مالی و تجاری جدیدی در حال شکل‌گیری است که بر مبادله کالا، پول محلی و پیمان‌های راهبردی استوار است و ایران توانسته در این سازوکار جایگاهی مؤثر برای خود تثبیت کند.
