سی‌ونه سال پیش، در تاریخ ۵ اکتبر ۱۹۸۶، روزنامه انگلیسی ساندی تایمز برای نخستین بار در گزارشی مستند و پر سروصدا، از وجود تأسیسات مخفی تولید تسلیحات هسته‌ای اسرائیل پرده برداشت؛ گزارشی که بر پایه اطلاعات و تصاویر محرمانه‌ای بود که یک تکنسین اسرائیلی به نام مردخای ونونو در اختیار خبرنگاران این روزنامه گذاشته بود.
ایران ویو 24- بین الملل
گزارش ساندی تایمز که بعدها به یکی از جنجالی‌ترین افشاگری‌های تاریخ مطبوعات غرب تبدیل شد، افشا می کرد که رژیم صهیونیستی در مرکز تحقیقاتی دیمونا واقع در صحرای نقب، برنامه‌ای گسترده و سری برای تولید بمب اتمی را دنبال می‌کند، برنامه‌ای که تا آن زمان از دید جامعه جهانی پنهان مانده بود.
۶۰ عکس محرمانه و تأیید کارشناسان هسته‌ای غرب
طبق گزارش ساندی تایمز، ونونو که به مدت نه سال در دیمونا به عنوان تکنسین فعالیت داشت، حدود ۶۰ قطعه عکس محرمانه از بخش‌های زیرزمینی این مرکز تهیه کرده و پیش از خروج از فلسطین اشغالی، آن‌ها را به خبرنگاران بریتانیایی تحویل داده بود.
این تصاویر به گروهی از کارشناسان مستقل و دانشمندان هسته‌ای از جمله تئودور تیلور (دانشمند سابق پروژه منهتن) و فرانک بارنابی، مدیر پیشین مؤسسه تحقیقات صلح استکهلم (SIPRI) ارائه شد. هر دو کارشناس پس از بررسی عکس‌ها اعلام کردند که «اسرائیل در دیمونا قادر به تولید پلوتونیوم در مقیاس نظامی و ساخت انواع بمب‌های اتمی و حتی ترمونوکلری است.»
توان تولید سالانه چندین بمب اتمی
ساندی تایمز با استناد به داده‌های فنی ونونو و تحلیل کارشناسان غربی نوشت که رژیم صهیونیستی در زمان افشاگری (دهه ۱۹۸۰) قادر بوده سالانه ۴ تا ۵ بمب اتمی تولید کند. بر اساس همین برآوردها، تعداد کل تسلیحات هسته‌ای اسرائیل در آن زمان میان ۱۰۰ تا ۲۰۰ بمب تخمین زده شد — رقمی که بعدها در گزارش‌های غیررسمی آژانس‌های غربی نیز تکرار شد. در بخشی از گزارش آمده بود:
«در زیر زمین صحرای نقب، دولتی که از سوی آمریکا یارانه دریافت می‌کند، زرادخانه‌ای ساخته است که از توان هسته‌ای بریتانیا پیشی گرفته است.»
ونونو در دام پرستوی اسرائیلی
چند هفته پس از انتشار گزارش، مردخای ونونو توسط مأموران سازمان جاسوسی موساد در رم، ایتالیا ربوده شد. طبق گزارش گاردین، او با عملیات فریبنده‌ای که در آن یک مأمور زن موساد به نام «سیندی» نقش داشت، به دام افتاد و مخفیانه به فلسطین اشغالی منتقل شد. ونونو سپس در دادگاهی بسته به اتهام «خیانت» و «افشای اسرار امنیت ملی» به ۱۸ سال زندان محکوم شد که ۱۱ سال از آن را در سلول انفرادی گذراند.
در تمام این مدت، نه تنها مقامات تل‌آویو هیچ‌گاه وجود یا عدم وجود تسلیحات هسته‌ای را تأیید نکردند و سیاست موسوم به «ابهام هسته‌ای» (Nuclear Ambiguity) را در پیش گرفتند، بلکه آمریکا و متحدان اروپایی آن نیز هیچ اقدامی در ملزم کردن رژیم به معاهدات عدم اشاعه (NPT) نکردند. اما در مقابل به سایر کشورهای منتقد خود انواع اتهامات واهی وارد کردند.
گزارش تاریخی ساندی تایمز نه‌تنها نخستین افشاگری جدی درباره برنامه تسلیحات هسته‌ای اسرائیل بود، بلکه برای نخستین‌بار نشان داد چگونه تل‌آویو با کمک مستقیم فنی و مالی آمریکا و برخی کشورهای غربی توانسته است در خفا به قدرت هسته‌ای غیررسمی منطقه تبدیل شود.
ماجرای ونونو و تأیید صحت اسناد او توسط کارشناسان مستقل، هنوز هم یکی از مهم‌ترین نمونه‌های سانسور و فشار سیاسی بر رسانه‌ها و افشاگران در غرب به شمار می‌رود.
