با فعال شدن مکانیزم ماشه، پرسش‌ها درباره نقش چین به‌عنوان یکی از مهم‌ترین شرکای تجاری ایران پررنگ‌تر شده است. کارشناسان تأکید می‌کنند هرچند چین ناگزیر به رعایت قطعنامه‌های سازمان ملل است، اما این قطعنامه‌ها محدودیت مستقیمی بر تجارت نفت و کالاهای غیرنفتی ایران ایجاد نمی‌کنند؛ موضوعی که می‌تواند همچنان جایگاه پکن را در اقتصاد ایران حفظ کند.
زهرا ترابی- ایران ویو24
مجیدرضا حریری رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین در گفتگو با ایران ویو24، درباره نقش چین در اقتصاد ایران باتوجه به فعال شدن مکانیزم ماشه گفت: پنج قطعنامه تحریمی علیه ایران وجود دارد که با بازگشت مکانیزم ماشه دوباره فعال می‌شوند. با این حال، این قطعنامه‌ها صرفاً به صنایع هسته‌ای، حمل‌ونقل مرتبط با آنها و بخشی از فعالیت‌های موشکی مربوط هستند. هیچ محدودیتی در این قطعنامه‌ها برای خرید و فروش نفت، کالاهای غیرنفتی یا تجارت عمومی ایران با چین تعریف نشده است.
وی ادامه داد: به بیان دیگر، چین در حوزه تجارت عمومی و مبادلات اقتصادی الزامی به توقف همکاری با ایران ندارد. تنها نگرانی عملیاتی در این زمینه، احتمال بازرسی کشتی‌های ایرانی است؛ موضوعی که آن هم تنها با مجوز کشور صاحب پرچم و صرفاً در صورت وجود دلایل مشخص درباره حمل اقلام هسته‌ای یا موشکی امکان‌پذیر است. در نتیجه، بسیاری از نگرانی‌ها در خصوص تهدید تجارت نفت و پتروشیمی ایران مبنای حقوقی ندارد.
حریری تصریح کرد: از منظر اقتصادی، ایران هم‌اکنون بیش از ۹۵ درصد صادرات نفت خود را به چین روانه می‌کند. افزون براین، حدود یک‌سوم صادرات غیرنفتی کشور نیز راهی چین می‌شود و بخش بزرگی از نیازهای وارداتی ایران از همین مسیر تأمین می‌گردد. در مقابل، بخشی از درآمدهای نفتی نیز صرف خرید کالاهای ضروری از سایر کشورها می‌شود.
رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین اضافه کرد: این همکاری گسترده، اگرچه ظرفیت‌های توسعه بیشتری دارد، اما در شرایط فعلی تغییر چندانی در ترکیب مبادلات ایران و چین قابل تصور نیست. تجربه گذشته نیز نشان داده که حتی در سال‌های ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۵، زمانی که شدیدترین تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران برقرار بود، فروش نفت ایران به چین ادامه داشت و تجارت غیرنفتی نیز متوقف نشد.
او می گوید: با این حال، آینده روابط اقتصادی ایران و چین به شدت وابسته به تحولات غیرقابل پیش‌بینی در عرصه بین‌الملل است. حضور چهره‌هایی مانند دونالد ترامپ و بنیامین نتانیاهو، که سیاست‌های غیرمنتظره آنها معادلات جهانی را دستخوش تغییر کرده، باعث شده که تهران و پکن با احتیاط بیشتری مسیر همکاری خود را دنبال کنند.
حریری در پایان خاطرنشان کرد: به طور کلی، تجربه گذشته نشان می‌دهد که تحریم‌های سازمان ملل مانع جدی برای تجارت نفت و کالاهای غیرنفتی ایران با چین نبوده است. اما در عین حال، آینده این روابط بیش از آنکه به مفاد قطعنامه‌ها گره خورده باشد، به رفتار سیاسی بازیگران اصلی صحنه جهانی وابسته است؛ رفتاری که هنوز غیرقابل پیش‌بینی باقی مانده است.
جمع بندی راهبردی سردبیری ایران ویو24
متغیر اصلی آینده روابط اقتصادی ایران و چین، سیاست‌های قدرت‌های بزرگ و وضعیت ژئوپلیتیک منطقه و جهان است، نه صرفاً مکانیزم ماشه و متن قطعنامه‌ها.
