دکتر حسین سیمایی‌صراف، وزیر علوم، در نشست خبری دانشگاه تربیت مدرس با مرور وضعیت مهاجرت نخبگان، تأثیر قطعنامه بازگشت تحریم‌ها، برنامه‌های اصلاح سهمیه‌های کنکور، ارتقای کیفیت دانشگاه‌ها، تقویت پیوند علم و صنعت، توسعه زیرساخت‌های آزمایشگاهی و فرهنگی، و رویکرد دولت به حل مسائل ملی، تأکید کرد که با وجود فشارهای تحریمی و محدودیت‌ها، وزارت علوم طرح‌های متعددی را برای کاهش آسیب‌ها، ارتقای کارکرد دانشگاه‌ها و حمایت از دانشجویان و اساتید به اجرا گذاشته است.
ایران‌ویو۲۴-علمی
در نشست خبری امروز که در دانشگاه تربیت مدرس برگزار شد، دکتر حسین سیمایی‌صراف، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری، به موضوعات مهم و چالش‌های پیش‌روی حوزه آموزش عالی پرداخت. وی در آغاز، به مسئله مهاجرت نخبگان و تصمیم اخیر شورای امنیت سازمان ملل برای فعال‌سازی «مکانیزم ماشه» اشاره کرد و گفت: مطابق پروتکل‌های یونسکو، تحریم‌ها نباید دامنه علم، پژوهش و فناوری را دربرگیرد. به گفته او، سال گذشته شخصاً در یونسکو تأکید کرده بود که اسناد و قطعنامه‌های تحریم باید از حوزه دانش مستثنی شوند، هرچند که فشارها به‌طور غیرمستقیم اثرگذار خواهند بود. وی امیدواری کرد با خلاقیت، پیامدهای این محدودیت‌ها کاهش یابد.
او با انتقاد از گسترش دامنه تحریم‌ها به حوزه علم و فناوری، اظهار داشت که محدودیت‌های آمریکایی و اروپایی بسیار است و تحریم‌های شورای امنیت شاید اثر قابل‌توجهی نداشته باشد، زیرا ایران از ابتدای انقلاب در شرایط محاصره اقتصادی مقاومت کرده است. با این‌حال تلاش برای لغو یا کاهش اثرات تحریم‌ها ادامه دارد. مثال او، تأمین بیش از هزار میلیارد تومان برای تمدید اشتراک پایگاه‌های نشریات بین‌المللی بود.
وزیر علوم با بیان اینکه آمار استادان اعزامی به فرصت‌های مطالعاتی تقریباً به صفر رسیده، گفت: پیش‌تر بیش از دو هزار نفر امکان اعزام داشتند و اکنون تلاش می‌شود منابع مالی برای اعزام اعضای هیئت علمی و دانشجویان، به‌ویژه در حوزه‌هایی مانند هوش مصنوعی، تأمین شود. او افزود: از سال ۲۰۱۰ تا ۲۰۲۲، دوازده هزار پژوهشگر که عمدتاً در ایران تحصیل کرده بودند، به خارج مهاجرت کرده و سالانه حدود ۲۸ هزار مقاله با نام مؤسسات خارجی منتشر کرده‌اند؛ آماری که می‌توانست جایگاه علمی ایران را از رتبه ۱۷ به ۱۴ ارتقا دهد.
او دلایل مهاجرت را مشکلات اقتصادی، عدم تأمین منزلت اجتماعی، جذابیت امکانات پژوهشی و انتخاب‌های شخصی برشمرد و از امضای تفاهم‌نامه‌های ایجاد آزمایشگاه‌های ملی و مرجع با مشارکت معاونت علمی ریاست‌جمهوری خبر داد.
در بخش اصلاح سهمیه‌های کنکور، سیمایی‌صراف گفت این مطالبه از همان ابتدا در دستور کار رئیس‌جمهور قرار داشت. به گفته او، برخی سهمیه‌ها امروزه فاقد محتوای کاربردی هستند. وزارت علوم، وزارت بهداشت و دانشگاه آزاد اصلاحات گسترده‌ای را پیشنهاد و سه بار برای نظر نهایی به رئیس‌جمهور ارائه داده‌اند. با وجود هماهنگی نسبی، او مشکل اصلی را تعدد مراجع قانون‌گذار دانست و بر ضرورت تجمیع تصمیم‌گیری تأکید کرد.
وی درباره نقش دانشگاه در فضای سیاسی اظهار کرد: «دانشگاه خانه احزاب نیست و دانشجویان باید استقلال فکری خود را حفظ کنند.» او با اشاره به تعامل مثبت با نهاد نمایندگی رهبری در دانشگاه‌ها گفت بستر فعالیت دانشجویان بهبود یافته است. در پاسخ به پرسشی نیز اعلام کرد: عفو رهبری شامل دانشجویان زندانی است که شمارشان کمتر از چهار نفر است و اکثر محرومان از تحصیل به کلاس بازگشته‌اند.
در حوزه مدیریت دانشگاه‌ها، او معیار تغییر روسا را همسویی با گفتمان دولت و پذیرش در سطح دانشگاه عنوان کرد و گفت مدیران توانمند تا پایان حکم می‌مانند. وی با اشاره به تحول نسل دانشگاه‌ها، از آموزش‌محور تا پژوهش‌محور، فناور و کارآفرین و نهایتاً نسل چهارم با مسئولیت اجتماعی، توضیح داد که امروز برخی دانشگاه‌های ایران هر چهار نقش را ایفا می‌کنند.
وزیر علوم با انتقاد از ناآشنایی بسیاری از دانشجویان با پارک‌های علم و فناوری، بر اجرای «آمایش آموزش عالی» برای تمرکز بر کیفیت و کاهش پراکندگی واحدهای دانشگاهی تأکید کرد و گفت آمار واقعی دانشگاه‌ها بسیار کمتر از آن چیزی است که برخی می‌گویند.
وی با تأکید بر توجه ویژه به فرهنگ دانشگاهی، از افزایش تشکل‌های دانشجویی و تغییر رویکرد هیأت‌های نظارت خبر داد. درباره امنیت دانشگاه‌ها نیز اعلام کرد پس از حادثه غم‌انگیز امیرمحمد خالقی، کارگروهی مأمور روشنایی معابر و استفاده از نیروهای امنیتی بخش خصوصی شد.
سیمایی‌صراف افزود که اعطای آزادی‌های نسبی به دانشگاه‌ها می‌تواند تا ۶۰ درصد منابع مالی دولت به آن‌ها بی‌نیاز شود. او در حوزه حل مسائل ملی، از مدل همکاری جدید دولت و دانشگاه‌ها خبر داد که در آن حل بحران آب به دانشگاه تهران سپرده و راهکارهای کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت تدوین شده است.
در بحث ارتباط با صنعت، او به ثبت بیش از ۲۲ هزار نیاز فناورانه و افزایش قراردادها اشاره کرد. همچنین از توسعه جذب دانشجویان ارشد و دکتری «استادمحور» و دوره‌های پسادکتری صنعتی خبر داد و گفت رهبری مجوز به‌کارگیری ۵۰۰ محقق پسادکتری در صنایع را صادر کرده‌اند.
در حوزه رفاهی، با اشاره به کمبود و فرسودگی خوابگاه‌ها، او سیاست تغییر شیوه ارائه خدمات تغذیه را اعلام کرد. سال گذشته بیش از ۱۱ همت صرف تغذیه دانشجویان شد که ۲۲ درصد بودجه دانشگاه‌ها را بلعید؛ به همین دلیل امسال راه‌اندازی رستوران‌های مکمل در ۱۷ دانشگاه و ورود یک شرکت بزرگ غذایی برای ارائه خدمات پیش‌بینی شده است.
