چین با قرار دادن نخستین ربات مبتنی بر هوش مصنوعی در ایستگاه فضایی تیانگونگ، جهشی تاریخی در عرصه فناوری فضایی ایجاد کرده است. هوش مصنوعی «ووکونگ» نه تنها به یاری فضانوردان می‌شتابد، بلکه نقش کلیدی در تقویت جایگاه چین در رقابت جهانی فضا ایفا می‌کند.
تهران-ایران ویو24
انتخاب این نام تصادفی نیست؛ «ووکونگ» از شخصیت افسانه‌ای چینی به نام «سان ووکونگ» یا «پادشاه میمون» الهام گرفته شده که نماد هوش، انعطاف‌پذیری و توانایی سازگاری است، ویژگی‌هایی که پکن امیدوار است این دستیار دیجیتال در مواجهه با چالش‌های فضایی از خود نشان دهد.
بر اساس گزارش‌های رسمی، این ربات مأموریت‌های عملیاتی خود را از ماه گذشته آغاز کرده و در نخستین تجربه میدانی، همراه با سه فضانورد در یک راهپیمایی فضایی به مدت شش و نیم ساعت مشارکت فعال داشته است. در طول این مأموریت، هوش مصنوعی ووکونگ علاوه بر کمک به بازرسی‌های دورهای ایستگاه، پشتیبانی اطلاعاتی مستقیمی را در طول نصب تجهیزات محافظتی در برابر زباله‌های فضایی ارائه نمود.
به گفته «ژو پنگفی»، از مقامات مرکز آموزش فضانوردان چین، این سیستم قادر است اطلاعات سریع و مؤثری را برای عملیات پیچیده فراهم کند، در عیب‌یابی مشارکت نماید و حتی پشتیبانی روانی لازم را در طول اقامت طولانی‌مدت فضانوردان در فضا ارائه دهد. این قابلیت‌ها موجب افزایش بهره‌وری و بهبود هماهنگی بین خدمه فضایی و تیم‌های زمینی می‌شود.
بر اساس گزارش روزنامه ایندین اکسپرس، این ربات از یک ساختار دوگانه بهره می‌برد: یک ماژول داخلی نصب‌شده در ایستگاه فضایی که مستقیماً به فضانوردان یاری می‌رساند، و یک ماژول زمینی که تحلیل‌های پیشرفته را انجام داده و از فعالیت‌های ماژول مداری پشتیبانی می‌کند. ادغام این دو بخش، هوش مصنوعی ووکونگ را به یک دستیار مجازی پیشرفته تبدیل کرده که قادر است به صورت مستقل با وظایف گوناگون سازگار شود.
اگرچه پکن جزئیات کامل فرآیند توسعه این فناوری را افشا نکرده است، اما خبرگزاری شینهوا گزارش داده که این ربات بر اساس یک مدل هوش مصنوعی متن‌باز بومی طراحی شده و پیش از به‌کارگیری، تحت آموزش‌های تخصصی با استفاده از داده‌های پروازهای فضایی قرار گرفته و سپس توسط مهندسان برای پاسخگویی به نیازهای مأموریت‌های سرنشین‌دار بهینه‌سازی شده است.
این اقدام را می‌توان بازتابی از رقابت فزاینده بین‌المللی در عرصه فضا دانست. بلافاصله پس از اعلام این نوآوری توسط چین، ناسا برنامه‌های خود را برای ساخت یک راکتور هسته‌ای در ماه اعلام نمود. در همین حال، روسیه و هند نیز در حال گسترش و ارتقای پروژه‌های فضایی خود هستند.
هم‌اکنون که نخستین مأموریت‌های هوش مصنوعی ووکونگ در مدار ادامه دارد، ناظران بین‌المللی حضور آن را فراتر از یک نمایش فنی صرف، حرکتی استراتژیک برای تحکیم جایگاه چین به عنوان یک بازیگر پیشرو در رقابت‌های فضایی جهانی ارزیابی می‌کنند.
