اروپا، که در بحران‌های گذشته میانجی‌گر مؤثری بوده، باید نقش خود را به‌جای پیروی از گزینه نظامی، بر بازسازی فضای گفت‌وگو و تقویت نهادهای بین‌المللی نظارتی متمرکز کند.
شقایق لامع زاده، پژوهشگر مسائل اروپا
با افزایش تنش میان ایران و رژیم اسرائیل، به‌ویژه پس از حملات اخیر تل آویو به زیرساخت‌های هسته‌ای و نظامی ایران، بار دیگر این پرسش در محافل دیپلماتیک و پژوهشی اروپا مطرح شده است: آیا راه‌حل نظامی می‌تواند جایگزین دیپلماسی شود؟ پاسخ بسیاری از نخبگان اروپایی به این پرسش، قاطعانه منفی است. آن‌ها معتقدند که اتخاذ راهبرد نظامی نه تنها برنامه هسته‌ای ایران را متوقف نمی‌کند، بلکه سبب افزایش خطر بی‌ثبات‌سازی گسترده‌تر منطقه و اروپا نیز می‌شود.
مخالفت کارشناسان اروپایی با اقدام نظامی رژیم اسرائیل
در فضای عمومی اروپا، نگاه به بحران ایران-اسرائیل یک دست و موافق حمله نیست. برخلاف تصور رایج، صدای مخالفت با اقدامات تهاجمی تل‌آویو در نهادهای پژوهشی و محافل سیاست‌گذاری اروپایی کاملاً شنیده می‌شود. نمونه روشن آن را می‌توان در برخی تحلیل‌ها و گفتگوهای مقامات و سیاسیون آلمانی مشاهده کرد.آزاده ضمیری راد، پژوهشگر ارشد بنیاد علم و سیاست آلمان (SWP)، در تحلیل‌ها و یادداشت های اخیر خود بارها نسبت به عواقب راهبرد نظامی علیه ایران هشدار داده است. وی معتقد است که اقدام نظامی به هیچ وجه راهکار مقابله با فعالیت های هسته‌ای ایران نیست.
ضمیری‌راد در گفت‌وگویی خاطر نشان کرده است که «حملات اسرائیل بدون تردید می‌توانند برنامه هسته‌ای ایران را به تأخیر بیندازند. اما پرسش اصلی این است: برای چه مدت؟ آیا صحبت از چند ماه است یا چند سال؟»
وی یادآور می‌شود که دانش هسته‌ای در ایران از بین رفتنی نیست و پس از هر حمله یا خرابکاری، تأسیسات بازسازی شده‌اند، آن‌هم با حفاظت بیشتر و سرعت بالاتر.
راه‌حل‌های دیپلماتیک هنوز به نقطه پایانی نرسیده بودند
از دید ضمیری راد اسرائیل می‌توانست پیش از توسل به حمله نظامی، از گزینه‌های دیگری مانند فشار دیپلماتیک بیشتر استفاده کند. وی معتقد است :«گزینه نظامی می‌توانست قابل بحث باشد، اما به‌عنوان آخرین راه‌حل، نه در حالی که هنوز همه گزینه‌های دیپلماتیک به کار گرفته نشده‌اند.»
رژیم اسرائیل، دیپلماسی را هم از بین برد
یکی از پیامدهای بی چون و چرای حملات رژیم اسرائیل به ایران، از بین رفتن فضای گفت‌وگو میان تهران- واشنگتن بوده است.
ضمیری راد در این خصوص اشاره کرده است :«ایران مذاکرات اخیر در عمان را لغو کرد و آمریکا را شریک اسرائیل در این حملات دانست. در چنین شرایطی، امکان ازسرگیری مذاکرات تقریباً از بین رفته است.»
تحلیل وی با دیدگاه بخشی از نخبگان سیاسی و فکری اروپایی همسو است که بر حل‌وفصل تنش‌ها از راه گفت‌وگو تأکید دارند و نگران تبعات جنگ بر ثبات خاورمیانه و امنیت انرژی اروپا هستند.
تهدیدات متقابل و فضای امنیتی شکننده
این پژوهشگر ارشد بنیاد علم و سیاست آلمان در عین حال هشدار می‌دهد که ایران در پاسخ به این حملات از پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (NPT) خارج شده و ممکن است تنگه هرمز را ببندد یا از طریق متحدانش (مانند حوثی‌ها) بر امنیت کشتیرانی در دریای سرخ تاثیرگذار باشد، اقداماتی که افزایش شدید بهای نفت و بی‌ثباتی جهانی را به دنبال خواهد داشت.
در حالی که در برخی محافل غربی، حمله نظامی اسرائیل به ایران به عنوان اقدامی پیش‌گیرانه توجیه می‌شود، صداهای مهمی در اروپا – از جمله پژوهشگران صاحب‌نامی چون ضمیری راد هشدار می‌دهند که این مسیر به بن‌بست ختم می‌شود.
اروپا، که در بحران‌های گذشته میانجی‌گر مؤثری بوده، باید نقش خود را به‌جای پیروی از گزینه نظامی، بر بازسازی فضای گفت‌وگو و تقویت نهادهای بین‌المللی نظارتی متمرکز کند.
