در شرایطی که بازار ارز زیر فشار نوسان و بیاعتمادی قرار دارد، بازگشت عبدالناصر همتی به ساختمان میرداماد، امیدها و تردیدها را همزمان زنده کرده است.
ایران ویو24- اقتصادی
در پی استعفای محمدرضا فرزین از ریاست کل بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، بار دیگر نگاهها به سازوکار قانونی عزل و نصب رئیس کل بانک مرکزی و اثر وضعی جانشین احتمالی او معطوف شده است. به گفته معاون ارتباطات و اطلاعرسانی دفتر رئیسجمهور، عبدالناصر همتی رئیس کل پیشین بانک مرکزی، بهعنوان گزینه جدی جانشینی فرزین در ریاست کل بانک مرکزی است.
این تحولات در شرایطی رخ میدهد که اقتصاد ایران با چالشهایی چون نوسانات شدید ارزی، کاهش ارزش پول ملی، تورم بالا و فشارهای بودجهای مواجه است و نقش بانک مرکزی در مدیریت این وضعیت بیش از هر زمان دیگری در کانون توجه قرار دارد.
چارچوب قانونی عزل و نصب رئیس کل بانک مرکزی
بر اساس مصوبه مجمع تشخیص مصلحت نظام، رئیس کل بانک مرکزی به این شیوه منصوب میشود:
- پیشنهاد از سوی رئیسجمهور
- طرح موضوع در هیأت دولت و امکان دفاع رئیس کل پیشنهادی
- تصویب با رأی دو سوم اعضای هیأت وزیران
- صدور حکم نهایی توسط رئیسجمهور
این فرآیند با هدف افزایش اجماع در دولت و جلوگیری از تصمیمات شتابزده طراحی شده است.
شرایط عزل رئیس کل بانک مرکزی
طبق مصوبه مجمع، عزل رئیس کل بانک مرکزی تنها در صورت تحقق یک یا چند مورد از شرایط زیر امکانپذیر است:
- از دست دادن شرایط احراز سمت یا مشخص شدن فقدان صلاحیتهای قانونی
- ناتوانی یا قصور در انجام وظایف قانونی و تحقق اهداف بانک مرکزی
- پذیرش استعفا توسط رئیسجمهور
در هر سه حالت، تصمیم نهایی عزل با رئیسجمهور است و فرآیند آن باید در چارچوب هیأت دولت انجام شود.
همتی؛ چه کار خواهد کرد؟
سیدمهدی طباطبایی، معاون ارتباطات و اطلاعرسانی دفتر رئیسجمهور، در شبکه اجتماعی ایکس اعلام کرد که با نظر و تصمیم رئیسجمهور، عبدالناصر همتی بهعنوان رئیسکل بانک مرکزی انتخاب خواهد شد.
عبدالناصر همتی که پیشتر نیز این مسئولیت را بر عهده داشته، از تجربه عملی در مدیریت بازار ارز و آشنایی عمیق با سازوکارهای پولی و مالی برخوردار است. در مقابل، منتقدان با ارجاع به عملکرد دوره پیشین، بر تداوم چالشهای ارزی در آن مقطع تأکید دارند و بازگشت او را نیازمند بازتعریف رویکردها و ابزارها میدانند.
در همین زمینه، مصطفی صفاری، کارشناس اقتصادی و مالی، در گفتوگو با ایسنا با اشاره به شرایط فعلی بازارها تأکید میکند: میزان موفقیت مدیریت اقتصادی در کنترل وضعیت موجود، بیش از هر چیز به شناخت دقیق از مکانیزمهای بازار وابسته است. به گفته او، همتی از جمله مدیرانی است که درک نسبتاً دقیقی از پویایی بازار ارز و سیاستهای پولی دارد.
وی میافزاید: در بسیاری از مقاطع، ویژگیهای فردی مدیران تعیینکننده اصلی نیست، بلکه سطح اقتدار، انسجام تصمیمگیری و کیفیت اجرای سیاستها نقش محوری دارد. با این حال، سابقه حضور همتی در بانک مرکزی و تجربه کوتاهمدت او در وزارت امور اقتصادی و دارایی، موجب شده تا تصویر نسبتاً کاملی از متغیرهای اثرگذار بر بازارهای مالی داشته باشد.
این کارشناس با اشاره به الگوی فصلی و تکرارشونده بازار ارز توضیح میدهد: معمولاً تا حوالی ۱۰ دیماه، بازار با فشار مضاعف تقاضای ارزی مواجه است؛ موضوعی که عمدتاً به تسویههای ارزی شرکتها در پایان سال میلادی بازمیگردد. همزمان، کاهش عرضه ارز و بروز برخی تنشهای خارجی نیز به تشدید این فشار دامن میزند.
صفاری ادامه میدهد: به همین دلیل، تقریباً هر سال در این بازه زمانی شاهد افزایش نرخ ارز هستیم و پس از عبور از این مقطع، با کاهش فشار تقاضا، بازار وارد فاز اصلاح قیمتی میشود. بر این اساس، اگر شوک جدیدی به بازار وارد نشود، میتوان انتظار داشت روند تعدیل نرخ ارز در روزهای آینده تداوم یابد.
وی با اشاره به اقدامات صورتگرفته در دوره مدیریت پیشین بانک مرکزی تصریح میکند: آزادسازیها و اصلاحات انجامشده در دوره دکتر فرزین، فضای سیاستگذاری را برای تیم اقتصادی جدید تسهیل کرده است. این اقدامات، دامنه مانور سیاستگذار پولی را افزایش داده و ابزارهای متنوعتری برای مدیریت نوسانات در اختیار دولت قرار داده است.
این کارشناس اقتصادی در جمعبندی میگوید: با توجه به تجربه مدیریتی همتی و اشراف او بر بازار پول، ارز و سرمایه، این انتظار وجود دارد که در صورت اتخاذ تصمیمهای منسجم و مقتدرانه، ثبات نسبی در بازار ارز و بازار سرمایه تقویت شود؛ ثباتی که میتواند به بازسازی اعتماد فعالان اقتصادی و سرمایهگذاران بینجامد.
.
