بر پایۀ تازه‌ترین گزارش سال ۲۰۲۵ شرکت انتشاراتی الزویر و بر اساس داده‌های پایگاه اسکوپوس، نام ۲۷۷۲ پژوهشگر ایرانی در میان فهرست جهانی دو درصد برترین پژوهشگران دنیا قرار گرفته است؛ آماری که نسبت به سال پیش (۲۰۲۴) با رشد قابل توجهی همراه بوده و از ۲۵۰۳ نفر به ۲۷۷۲ نفر افزایش یافته است.
ایران‌ویو24-علمی
گزارش جهانی پژوهشگران دو درصد برتر که بر اساس روش‌شناسی دانشگاه استنفورد تدوین شده و اکنون توسط الزویر روزآمد می‌شود، پژوهشگران سراسر جهان را بر پایه امتیاز مرکب (C‑Score) ــ شاخصی ترکیبی متشکل از شش مؤلفۀ استنادی ــ ارزیابی می‌کند.
در این نظام ارزیابی، داده‌های استنادی مربوط به ۲۲ زمینۀ فراگیر علمی و ۱۷۴ زمینۀ جزئی بررسی می‌شود تا پژوهشگرانی که بالاترین نسبت استنادها را در حوزه تخصصی خود دریافت کرده‌اند، شناسایی شوند. پژوهشگری در این فهرست قرار می‌گیرد که امتیاز مرکب او در میان دو درصد برتر هم‌زمینه‌های علمی قرار گیرد.
امتیاز مرکب (Composite Score) ترکیبی از شاخص‌های زیر است:
۱. شمار کل استنادها (NC)
۲. شاخص اچ (H-index)
۳. شاخص اچ اصلاح‌شده بر پایۀ هم‌نویسندگی (Hm)
۴. استنادها به آثار تک‌پدیدآور (NCS)
۵. استنادها به آثار تک‌پدیدآور یا آثار با نویسندگی نخست (NCSF)
۶. استنادها به آثار تک‌پدیدآور، نویسندگی نخست یا نویسندگی پایانی (NCSFL)
این رویکرد با هدف سنجش دقیق‌تر تأثیر علمی واقعی پژوهشگران طراحی شده و تلاش دارد سوگیری‌های استنادی ازجمله خوداستنادی‌ها و استناد به مقالات بازپس‌گرفته‌شده را نیز در محاسبات لحاظ کند.
بر اساس گزارش ۲۰۲۵، فهرست جدید «دو درصد برتر» دو بخش دارد:
فهرست عملکرد سالانه (Annual Impact) شامل داده‌های سال ۲۰۲۴ با حضور ۲۳۶٬۳۱۳ پژوهشگر جهانی و ۲۵۵۲ پژوهشگر ایرانی
فهرست عملکرد شغلی (Career Impact) شامل داده‌های تجمیعی از ۱۹۶۰ تا ۲۰۲۴ با حضور ۲۳۰٬۳۳۳ پژوهشگر جهانی و ۱۲۰۶ پژوهشگر ایرانی
در مجموع، ایران با احتساب پژوهشگران مشترک در هر دو فهرست، نام ۲۷۷۲ نفر از پژوهشگران خود را در میان برترین‌های جهان ثبت کرده است.
در تحلیل موضوعی این فهرست، بیشترین شمار پژوهشگران ایرانی در حوزه‌های زیر دیده می‌شود:
پزشکی و علوم زیستی: ۸۵۳ پژوهشگر (بیشترین در فهرست سالانه)
مهندسی: ۲۸۷ پژوهشگر (پیشتاز در فهرست عملکرد شغلی)
شیمی، علوم مواد، و فناوری‌های راهبردی از دیگر حوزه‌های پرنماینده ایران هستند.
بررسی روند سالانه نشان می‌دهد از نخستین سال‌هایی که داده‌های ایران در این نظام ثبت شده، رشد نمایی در حضور منطقه‌ای و جهانی پژوهشگران ایرانی رخ داده است؛ روندی که در چهار سال اخیر (۲۰۲۲ تا ۲۰۲۵) شتاب بیشتری یافته است.
نکته تحلیلی:
اگرچه این نظام استنادی به عنوان سنجه‌ای جهانی از تأثیرگذاری پژوهشگران شناخته می‌شود، اما متخصصان هشدار می‌دهند که رتبه استنادی به‌تنهایی معیار کامل اثربخشی علمی نیست؛ زیرا زمینه‌های میان‌رشته‌ای، تفاوت الگوهای انتشار و نوع مقالات (پژوهشی، مروری، سردبیری و…) نیز می‌توانند در تفسیر نهایی مؤثر باشند.
