تهران و واشنگتن پس از وقفه کوتاه اما پر تنش و رایزنی‌های غیرمستقیم، سرانجام بر سر برگزاری دور پنجم مذاکرات هسته‌ای در پایتخت ایتالیا، رم به توافق رسیدند؛ نشانه‌ای مهم از تلاش‌های تازه برای بازگشت به مسیر دیپلماسی در پرونده هسته‌ای ایران.
بر اساس منابع آگاه، این مذاکرات در قالب رایزنی‌های غیرمستقیم و با میانجیگری فعال عمان و با هدف کاهش تنش‌ها، بررسی گام‌های احتمالی برای احیای امیدها برای توافق، و همچنین محدودسازی هر سناریوی تنش‌آفرین در منطقه برگزار خواهد شد.
بازتاب بین‌المللی: رم، نماد احیای گفت‌وگو؟
توافق برای میزبانی رم، در حالی که منازعه لفظی ایران و آمریکا در فضای رسانه‌ای به شدت افزایش یافته بود، رسانه‌ها و محافل تحلیلی بین‌المللی را شگفت‌زده کرد.
پیش از اعلام این خبر از سوی «بدر البوسعیدی» وزیرخارجه عمان، منابع رسمی ایران با تاکید بر غیرمنطقی بودن مطالبات آمریکا درباره توقف غنی‌سازی در ایران، درباره بازگشت به میز مذاکره ابراز تردید کرده بودند.
بر این اساس ناظران این رویداد را نشانه‌ای از احتمال احیای مجدد فضای مذاکره میان تهران و واشنگتن ارزیابی کرده‌اند؛ به‌ویژه پس از توقف مذاکرات در مسقط و بن‌بست سیاسی ایجادشده در روزهای گذشته.
در مقابل، همچنان در تهران، تحلیلگران با دیده تردید به نتیجه‌بخش بودن این دور از مذاکرات می‌نگرند، خصوصاً در سایه تشدید مواضع غیرواقعبیانه و غیرمنطقی آمریکا درباره توقف غنی‌سازی در ایران و خروج مواد غنی‌شده ایران از خاک کشور.
زمینه‌ها و اهداف محتمل دور پنجم مذاکرات
با بن‌بست اخیر در مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا و اصطکاک شدید بین خطوط قرمز دو طرف، اکنون پرسش مهم این است که تهران و واشنگتن در «رم» درباره چه چیزی مذاکره خواهند کرد؟
گزارش‌های غیررسمی حاکی از آن است که محورهای اصلی مذاکرات رم شامل موارد زیر خواهد بود:
- بررسی ابتکارهای پیشنهادی دو طرف برای عبور از بن‌بست سیاسی
- توافق درباره چارچوب جدید برای تدوین نقشه راه توافق هسته‌ای احتمالی
ایران و ابتکار عمل دیپلماتیک
از نگاه کارشناسان داخلی، موافقت ایران با برگزاری مذاکرات در رم، نشان‌دهنده حفظ مسیر تعامل دیپلماتیک در کنار حفظ اقتدار راهبردی در مذاکرات است.
آزمون دیپلماسی در «رم» شاید برگ تازه‌ای در مذاکرات هسته‌ای ایران و آمریکا ورق بزند، اما موفقیت آن وابسته به اراده سیاسی واقعی در واشنگتن و برداشته شدن گام‌های عملی آمریکا برای کاهش بی‌اعتمادی خواهد بود.
بدین ترتیب، روز جمعه ۲ خرداد (۲۳ مه) همه نگاه‌ها به رم دوخته خواهد شد تا ببینند آیا این دور تازه می‌تواند آغازگر توافقی پایدار باشد یا صرفاً تکرار دورهای بی‌نتیجه پیشین خواهد بود.
