در حالی که تروئیکای اروپایی از ۶ شهریور روند مکانیزم ماشه را علیه ایران فعال کرده‌اند، انتصاب «ایوت کوپر» به‌عنوان وزیر خارجه جدید انگلیس، نشانه‌ای روشن از چرخش به سوی دیپلماسی سختگیرانه‌تر لندن است؛ سیاستی که بیش از آنکه بر ابتکار و مصالحه متکی باشد، بر فشار امنیتی و همسویی کامل با واشنگتن و بروکسل بنا شده و می‌تواند آینده روابط تهران و لندن را وارد مرحله‌ای پرتنش‌تر کند. هر چند همه چیز تحت عدم قطعیت های بسیاری قرار دارد.
تهران-ایران ویو24
ترمیم کابینه «کی‌یر استارمر» نخست‌وزیر انگلیس، با جابه‌جایی مهمی در رأس وزارت خارجه همراه شد؛ جایی که «ایوت کوپر»، وزیر پیشین کشور، جایگزین «دیوید لمی» شد. انتقال کوپر از وزارت کشور به وزارت خارجه، بیش از آنکه به‌عنوان یک تغییر در راهبرد سیاست خارجی لندن تلقی شود، نشانه‌ای از استمرار رویکرد امنیت‌محور حزب کارگر در عرصه بین‌الملل است.
این انتصاب هم‌زمان با مرحله تازه‌ای در پرونده هسته‌ای ایران رخ داده است: تروئیکای اروپایی از ۶ شهریور فرآیند «مکانیزم ماشه» را فعال کرده و بار دیگر پرونده ایران را در کانون دیپلماسی بحران‌محور غرب قرار داده است. در چنین شرایطی، نگاه کوپر به ایران اهمیت مضاعف می‌یابد.
ایران؛ نقطه ثقل سیاست سختگیرانه لندن
سوابق کوپر در وزارت کشور نشان می‌دهد که او از منتقدان سرسخت ایران بوده و بارها ادعاهای بی‌اساسی درباره تهدید امنیتی تهران علیه بریتانیا مطرح کرده است. با توجه به آغاز روند مکانیزم ماشه، این پیشینه می‌تواند به معنای همسویی بیشتر لندن با واشنگتن و پاریس و برلین در مسیر تشدید فشارهای دیپلماتیک و تحریمی علیه ایران باشد.
بیانیه اخیر دولت انگلیس که در آن ادعاهای مربوط به برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای ایران، نقش منطقه‌ای و حمایت از روسیه تکرار شد، نشانه‌ای از همین رویکرد است. افزون بر آن، طرح «ممنوعیت تهدیدهای دولتی» که لندن در حال طراحی آن است، می‌تواند بستری برای محدودسازی نهادها و اشخاص مرتبط با ایران در اروپا فراهم کند و عملاً مکمل اجرای مکانیزم ماشه باشد.
سناریوهای پیش روی کوپر در قبال ایران
-
تشدید فشارها و حرکت به سمت بازگرداندن تحریم‌های شورای امنیت: با توجه به مواضع کوپر، احتمال پررنگ‌تر شدن این سناریو زیاد است. لندن می‌کوشد از این ابزار برای هماهنگی با آمریکا و تثبیت نقش خود در معادلات فراآتلانتیکی بهره گیرد.
-
حفظ فشار همراه با مدیریت تنش: برخی در کابینه استارمر مایل‌اند که از تشدید بیش از حد تنش جلوگیری شود تا راه برای تعامل مشروط باقی بماند. کوپر ممکن است تحت فشار متحدان اروپایی این مسیر را نیز در نظر بگیرد، هرچند سابقه او در وزارت کشور نشان‌دهنده اولویت دادن به سختگیری است.
-
بازتعریف کانال‌های محدود دیپلماتیک: هرچند احتمال این گزینه کمتر است، اما بحران‌های خاورمیانه و نیاز به گفت‌وگو در موضوعات منطقه‌ای (مانند غزه) می‌تواند لندن و کوپر در راس دیپلماسی انگلیس را ناگزیر به باز نگه‌داشتن روزنه‌های ارتباطی کند.
دیگر محورهای سیاست خارجی کوپر
با وجود این نگاه امنیتی به ایران، کوپر در مورد بحران فلسطین و اوضاع غزه رویکردی متفاوت نشان داده است. او از اعضای کابینه بود که بر به رسمیت شناختن کشور فلسطین تأکید داشت و این اقدام را ضرورتی برای پیشبرد روند صلح قلمداد کرد. با این حال، فعالیت گروه‌هایی مانند «فلسطین اکشن» را غیرقانونی دانست و در فهرست گروه‌های به اصطلاح تروریستی قرار داد؛ نشانه‌ای از سیاست دوگانه لندن میان بیان مواضع بشردوستانه و اقدامات سختگیرانه داخلی.
پرونده جنگ اوکراین نیز جایگاه پررنگی در دستور کار او خواهد داشت. کوپر پیش‌تر از حامیان ادامه کمک‌های لندن به کی‌یف بوده و تمدید اقامت آوارگان اوکراینی را پیگیری کرده بود. مواضع تند او علیه مسکو باعث شد نامش در فهرست تحریم‌های متقابل روسیه قرار گیرد. در حوزه روابط با چین نیز او بارها بر «پیچیدگی» مناسبات تأکید کرده و در کنار انتقاد از سیاست‌های پکن در هنگ‌کنگ، از پروژه ساخت سفارت جدید چین در لندن استقبال مشروط نشان داده است؛ نشانه‌ای از رویکرد دوگانه لندن در برابر پکن.
سیاست خارجی امنیت‌محور، دیپلماسی در حاشیه
انتصاب ایوت کوپر به وزارت خارجه، در شرایطی صورت گرفته که انگلیس همراه با شرکای اروپایی خود وارد فاز جدیدی از فشار علیه ایران شده است. از یک‌سو فعال‌سازی مکانیزم ماشه می‌تواند بستر تشدید رویارویی دیپلماتیک با تهران را فراهم آورد و از سوی دیگر، بحران‌های هم‌زمان در اوکراین، فلسطین و روابط با چین و روسیه، مسیر سیاست خارجی لندن را پرهزینه‌تر خواهد کرد.
کوپر بیش از آنکه حامل ابتکار دیپلماتیک تازه باشد، ادامه‌دهنده سیاستی است که امنیت و فشار را بر مذاکره و مصالحه ترجیح می‌دهد. پرسش کلیدی این است که آیا او صرفاً مجری تداوم خطوط موجود خواهد بود یا قادر خواهد شد با ابتکار عمل، موازنه‌ای تازه در روابط با ایران و دیگر کانون‌های بحران ایجاد کند.
