پایگاه تحلیلی The Cradle در گزارشی تازه به قلم محمد حسن سویدان، پژوهشگر مسائل غرب آسیا، از تغییر مهمی در محاسبات راهبردی کشورهای عربی در قبال تنش‌های اخیر منطقه‌ای پرده برداشته است.
بر اساس این تحلیل، کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس در پی تحولات اخیر میان ایران و اسرائیل، به این جمع‌بندی رسیده‌اند که تضعیف یا حذف ایران نه تنها به نفع آنان نیست، بلکه تهدیدی مستقیم برای امنیت و ثبات منطقه‌ای به شمار می‌آید.
تغییر در ارزیابی راهبردی کشورهای عربی
در این گزارش تأکید شده است که تجربه حملات اخیر تل‌آویو علیه ایران و محور مقاومت، کشورهای عربی را متوجه این واقعیت کرده که ایران آخرین مانع بازدارنده در برابر توسعه‌طلبی اسرائیل در منطقه است. به اعتقاد نویسنده، این کشورها اکنون در حال بازنگری در معادلات امنیتی خود هستند و ایران مقاوم و دارای توان بازدارندگی را ترجیح می‌دهند.
پیروزی اسرائیل؛ تهدیدی برای موجودیت کشورهای عربی
به گزارش The Cradle، پیروزی اسرائیل در معادلات منطقه‌ای می‌تواند تبعاتی نظیر اشغال کامل کرانه باختری، گسترش نفوذ در سوریه و لبنان، و فشارهای ژئوپلیتیکی بر اردن و عراق را به دنبال داشته باشد. چنین شرایطی برای کشورهای عربی تهدیدی جدی تلقی می‌شود.
ایران؛ عامل واقعی بازدارندگی
در بخش دیگری از این تحلیل، به نقش عینی ایران در حفظ موازنه قوا در منطقه اشاره شده است. توانمندی‌های دفاعی و پاسخ‌گویی ایران در برابر تهدیدات، از جمله حفظ برنامه هسته‌ای و قابلیت حمله به اهداف راهبردی مانند پایگاه العدید در قطر، نشانگر آن است که ایران در عرصه بازدارندگی صرفاً به شعار بسنده نکرده است.
کاهش قدرت چانه‌زنی در صورت تضعیف ایران
به باور نویسنده، حذف ایران از معادلات منطقه‌ای منجر به کاهش قابل توجه قدرت چانه‌زنی کشورهای عربی در برابر آمریکا و اسرائیل خواهد شد. در چنین شرایطی، این کشورها امتیازات امنیتی، اقتصادی و سیاسی خود را از دست خواهند داد.
تغییر محورهای راهبردی در منطقه
گزارش یادآور می‌شود که در صورت مهار ایران، ایالات متحده ممکن است به جای تداوم شراکت راهبردی با کشورهای عربی، محور همکاری خود را به‌طور کامل به تل‌آویو منتقل کند. این وضعیت می‌تواند جایگاه کشورهای عربی را از شرکای امنیتی به بازیگرانی تابع در نظم جدید منطقه‌ای تنزل دهد.
پیامدهای میدانی برای جهان عرب
بر اساس تحلیل منتشر شده، لبنان در معرض تهدید اشغال جنوب و تصاحب منابع آبی قرار دارد، سوریه با احتمال از دست دادن بخش‌هایی از جنوب مواجه است، مصر ممکن است تحت فشار پذیرش آوارگان قرار گیرد و اردن با خطرات ناشی از الحاق کرانه باختری و امواج آوارگان روبه‌رو خواهد شد.
وابستگی‌های انرژی و فشارهای اقتصادی
در بخشی از گزارش به توقف صادرات گاز اسرائیل به مصر در جریان تنش‌های اخیر اشاره شده است؛ گازی که حدود ۲۰ درصد از نیاز داخلی این کشور را تأمین می‌کند. این امر آسیب‌پذیری کشورهای عربی در تأمین انرژی را برجسته می‌سازد.
نقش ایران در بقای محور مقاومت
نویسنده تأکید می‌کند که تضعیف ایران به معنای فروپاشی محور مقاومت خواهد بود. بدون حمایت ایران، گروه‌هایی مانند حزب‌الله، انصارالله، حشد شعبی و گروه‌های فلسطینی با کاهش شدید توان عملیاتی مواجه خواهند شد.
گرایش به نظم چندقطبی
در بخش پایانی گزارش، به توافق اخیر ایران و عربستان با میانجیگری چین اشاره شده و آمده است که کشورهای عربی در حال فاصله گرفتن از وابستگی صرف به آمریکا و حرکت به سوی ترتیبات امنیتی چندقطبی با مشارکت قدرت‌هایی چون چین و روسیه هستند.
جمع‌بندی راهبردی
در نهایت، گزارش The Cradle این جمع‌بندی را ارائه می‌دهد که هرچند ایران رقیب راهبردی جهان عرب است، اما بقای یک ایران مقاوم و دارای ظرفیت بازدارندگی، به مراتب برای ثبات منطقه‌ای مفیدتر از پیروزی یک‌جانبه اسرائیل خواهد بود.
