با تشدید رویکردهای غرب در قبال برنامه هسته‌ای ایران و طرح موضوع مکانیسم ماشه، دوباره احتمال بازگشت تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل مطرح شده است. این تحریم‌ها که ذیل فصل هفتم منشور ملل متحد تعریف می‌شوند، می‌توانند پیامدهایی در عرصه دیپلماتیک و اقتصادی به همراه داشته باشند. با این حال، ابوالفتح معتقد است چنین روندی بیش از آنکه ایران را منفعل کند، فضای بین‌المللی را پیچیده‌تر ساخته و مسیر مذاکرات و توافق‌های احتمالی را با چالش‌های تازه‌ای مواجه خواهد کرد.
زهرا ترابی، ایران ویو24
امیرعلی ابوالفتح کارشناس مسائل بین المللی در گفتگو با ایران ویو24، درباره پیامدهای فعالسازی مکانیسم ماشه گفت: به لحاظ حقوقی و دیپلماتیک، بازگشت این تحریم‌ها ایران را در جایگاه کشوری قرار می‌دهد که تهدیدی برای صلح و امنیت جهانی تلقی می‌شود. در گذشته نیز تحریم‌ها ذیل فصل هفتم منشور ملل متحد و براساس ماده ۴۱ اعمال شدند؛ ماده‌ای که به اعضای سازمان ملل اجازه می‌دهد علیه کشورهای ناقض صلح اقدامات تنبیهی و تحریمی اعمال کنند.
وی ادامه داد: خوشبختانه ایران هیچگاه تحت ماده ۴۲ که مجوز اقدام نظامی می‌دهد، قرار نگرفته است. با این حال، بازگشت به ذیل ماده ۴۱ به معنای افزایش فشار سیاسی و تشدید انزوای دیپلماتیک ایران خواهد بود.
ابوالفتح با اشاره به اینکه ایران چه ابزارها و گزینه‌های دیپلماتیکی برای مقابله یا کاهش تبعات مکانیسم ماشه در اختیار دارد؛ پاسخ داد: در برابر این شرایط، ایران همچنان ابزارها و گزینه‌های دیپلماتیک در اختیار دارد. از جمله، ادامه رایزنی‌ها با روسیه و چین که تلاش می‌کنند در شورای امنیت از تصویب نهایی این روند جلوگیری کنند یا دست‌کم اجرای آن را به تعویق بیندازند. ایران نیز تأکید کرده است هر اقدام خصمانه را با پاسخ متناسب و متقابل پیگیری خواهد کرد.
او اضافه کرد: از دیگر سناریوهای محتمل می‌توان به کاهش سطح همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی یا حتی خروج از معاهده NPT اشاره کرد. همچنین، ایران می‌تواند از ابزارهای حقوقی همچون ارسال شکایت رسمی به شورای امنیت و رایزنی با کشورهای عضو بهره بگیرد.
این کارشناس با اشاره به نقش روسیه و چین درباره فعالسازی مکانیسم ماشه می گوید: روسیه و چین به طور رسمی با فعال شدن مکانیسم ماشه مخالفت کرده‌اند و اقدام اروپا را غیرسازنده می‌دانند. با این حال، به عنوان اعضای دائم شورای امنیت و دارندگان حق وتو، ناچارند خود را متعهد به مصوبات شورا بدانند. همین تناقض می‌تواند باعث شود در عمل، به‌ویژه چین، همکاری‌های خود با ایران را به شکل غیرشفاف‌تر ادامه دهد. چین به دلیل پرستیژ بین‌المللی خود نمی‌خواهد ناقض قطعنامه‌های شورای امنیت شناخته شود، اما ممکن است تجارت پنهان خود با ایران را گسترش دهد تا نیازهای دو کشور تأمین شود.
ابوالفتح در خصوص بازدید اعضای آژانس هسته ایی و اینکه آیا در روند به تعویق افتادن فعالسازی مکانیسم ماشه کمک می کند پاسخ داد: یکی از شروط اروپا برای جلوگیری از فعال شدن مکانیسم ماشه، همکاری کامل ایران با آژانس بود. هرچند ایران هیچگاه همکاری خود را به طور کامل قطع نکرده است، اما با تصمیم شورای عالی امنیت ملی، دامنه بازرسی‌ها محدود شده است. اکنون نیز این بازرسی‌ها در برخی تأسیسات از جمله نیروگاه بوشهر یا تهران ادامه دارد. این روند برای اروپایی‌ها حامل پیامی سیاسی است، اما به نظر نمی‌رسد بتواند گره اصلی موجود میان ایران و غرب را باز کند. اروپایی‌ها به دنبال توافق مستقیم میان ایران و آمریکا هستند و صرف همکاری با آژانس را کافی نمی‌دانند.
وی در پایان با اشاره به آینده مذاکرات خاطرنشان کرد: با وجود فشارهای فزاینده، مذاکرات همچنان در جریان است. مشکل اصلی نه در اصل مذاکره، بلکه در دستیابی به توافق است. فعال شدن مکانیسم ماشه و بازگشت تحریم‌ها، مسیر رسیدن به توافق را بیش از پیش دشوار می‌سازد و موانع تازه‌ای در برابر دیپلماسی ایران قرار می‌دهد. در واقع، این سازوکار نه تنها کمکی به روند مذاکرات نمی‌کند، بلکه خود به مانعی بزرگ در برابر آن بدل خواهد شد.
