با وجود رقابت‌های سنگین بین ترکیه و اسرائیل ولی ترکیه مایل است از اهرم‌های آمریکا و اسرائیل در رقابت‌های منطقه‌ای خود با ایران استفاده نماید.
ولید عبدالحی- ترجمه سید قاسم ذاکری
با وجود رقابت‌های سنگین بین ترکیه و اسرائیل ولی نگرش اردوغان به اسرائیل برگرفته از مفاهیم دینی نیست و منافع ملی ترکیه اصلی ترین شاخص و معیار اردوغان در تنظیم روابطش با اسرائیل است.
نکات مهم:
۱- گرایشات اخوانی اردوغان همواره نقش مهمی در مواضع ضد اسرائیلی او (از گذشته تاکنون) داشته است با اینحال شواهد زیادی وجود دارد که نشان می دهد ادعاهای ضد اسرائیلی اردوغان مغایر با واقعیات موجود در روابط اقتصادیِ ترکیه با اسرائیل بوده است مثلاً در سال ۲۰۲۴ نزدیک به ۷۵۰ هزار نفر از اتباع اسرائیلی به ترکیه سفر کردند.
در سال ۲۰۲۴ رقم صادرات ترکیه به اسرائیل به حدود ۳ میلیارد دلار و رقم واردات ترکیه از اسرائیل به حدود ۶۰۰ میلیون دلار رسید.
نفت آذربایجان که ۳۰% از نیازهای نفتی اسرائیل را تأمین می کند از طریق خط لوله نفتی در ترکیه و بندر جیهان ترکیه به اسرائیل صادر می‌شود. وقتی برای بار اول اردوغان ادعا کرد که روابط بازرگانی با اسرائیل را قطع کرده است بعداً معلوم شد حقه ای سوار کرده و کالاهای ترکیه را از کشورهای ثالث ( خودگردانی فلسطین ، قبرس یا یونان) به اسرائیل فرستاده است.
۲- با توجه به فضای بشدت ضد اسرائیلی در افکار عمومی ترکیه، یکی از اهداف اردوغان در اتخاذ مواضع زبانی علیه اسرائیل واکنش او به احزاب و شخصیت‌های مخالف اردوغان است که اقدامات اردوغان در قبالِ اسرائیل را ناکافی دانسته‌اند. پس از شکست اردوغان در انتخابات شوراهای شهر و روستا در سال ۲۰۲۴ مواضع ضد اسرائیلی اردوغان تشدید شد.
۳- به‌نظر می‌رسد ریشه مواضع ضد اسرائیلی اردوغان فراتر از مسأله فلسطین است. مجمع گازی مدیترانه (متشکل از آمریکا ، اسرائیل ، قبرس و یونان) از مصادیق نگرانی ترکیه در منطقه است. زیرا ترکیه نقشی مهم برای خود در مسائل گازی در دریای مدیترانه قائل است. بنابراین بعید نیست اردوغان در ازای دریافت امتیاز پیوستن به مجمع گازی مدیترانه دست از انتقاد از اسرائیل بخاطرِ غزه بردارد.
علاوه بر مجمع گازی مدیترانه، رقابت بر سر نفوذ در سوریه همچنین رقابت بر سر راهگذرهای منطقه‌ای از دیگر موضوعات مهم در روابط ترکیه با اسرائیل است. در حالیکه اسرائیل در صددِ تجزیه سوریه برآمده است ولی ترکیه علاقمند به یکپارچگی سرزمینی سوریه و وابستگی دولت دمشق به ترکیه است.
اسرائیل و ترکیه در حال رقابت با همدیگر بر سر مسیرهای بازرگانی اتصال آسیا و اروپا به همدیگر هستند. در حالیکه هندوستان مروج مسیر و راهگذر imec یا دالان هند – خاورمیانه و اروپا است. ولی ترکیه ایده و ابتکار موسوم به «راهگذر توسعه» ارائه کرده است ؛ مسیری که بازارهای آسیایی و اروپایی را از طریق ترکیه به همدیگر متصل می سازد. ترکیه علاقمند است سوریه و عراق را هم به این مسیر وصل کند ( ایده‌ای که باب طبع اسرائیل نیست)
۴- با وجود رقابت‌های سنگین بین ترکیه و اسرائیل ولی ترکیه مایل است از اهرم‌های آمریکا و اسرائیل در رقابت‌های منطقه‌ای خود با ایران استفاده نماید. نگرش اردوغان به اسرائیل برگرفته از مفاهیم دینی نیست و منافع ترکیه اصلی‌ترین شاخص و معیار اردوغان در تنظیم روابطش با اسرائیل است.
