روز دوشنبه پیشنویس قطعنامه لغو دائم تحریمهای ایران، توسط کره جنوبی در جایگاه ریاست دورهای شورای امنیت سازمان ملل، نهایی شد. این کشور میتواند در هر زمان پیش از پایان مهلت ۳۰ روزه، پیشنویس را به رأی بگذارد، اما دیپلماتها احتمال تصویب آن را کم توصیف میکنند.
ایرانویو۲۴-سیاست خارجی
کره جنوبی که ریاست شورای امنیت ۱۵ عضوی را برعهده دارد، هنوز زمان مشخصی برای رأیگیری تعیین نکرده است. این اقدام در شرایطی انجام میشود که سه کشور اروپایی — انگلیس، فرانسه و آلمان — در تاریخ ۲۰ اوت روند ۳۰ روزه بازگرداندن تحریمهای سازمان ملل علیه ایران را آغاز کردند و تهران را به نقض تعهدات توافق هستهای ۲۰۱۵ متهم ساختند؛ توافقی که هدف آن محدودسازی برنامه هستهای ایران بود.
بر اساس مکانیزم موسوم به «اسنپبک»، شورای امنیت باید حداکثر تا پایان سپتامبر درباره قطعنامه لغو دائمی تحریمها تصمیمگیری کند. برای تصویب، دستیابی به دستکم ۹ رأی مثبت و عدم استفاده از حق وتو توسط پنج عضو دائم شورا — ایالات متحده، روسیه، چین، انگلیس و فرانسه — الزامی است.
اگر تا ۱۰ روز پس از فعال شدن فرآیند اسنپبک، هیچ عضو شورا قطعنامهای ارائه نکند، این مسئولیت به رئیس شورای امنیت محول میشود؛ نقشی که در ماه سپتامبر در اختیار کره جنوبی است.
«اسنپبک» (Snapback) یک سازوکار حقوقی-سیاسی است که در توافق هستهای ایران (برجام) و قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل گنجانده شد.
بر اساس این سازوکار اگر یکی از طرفهای برجام (مثلاً آمریکا، فرانسه، انگلیس، آلمان، روسیه یا چین) ایران را متهم به «عدم پایبندی اساسی» به تعهداتش کند، میتواند این مکانیزم را فعال کند.
پس از فعال شدن، شورای امنیت یک مهلت مشخص (۳۰ روز) دارد تا درباره «ادامه لغو تحریمها» رأیگیری کند.
اگر قطعنامهای برای ادامه لغو تحریمها در این مدت تصویب نشود، قطعنامههای پیشین شورای امنیت بهطور خودکار و بدون نیاز به رأیگیری مجدد بازمیگردد.
حق وتو در این سازوکار برعکس عمل میکند. یعنی حتی اگر یکی از اعضای دائم بخواهد از بازگشت تحریم جلوگیری کند، نمیتواند چون کافی است که قطعنامه ادامه لغو تحریمها رأی نیاورد.