یافته های نظرسنجی پیو زنگ خطری برای اسرائیل و نتانیاهو است. انتقاد از اسرائیل دیگر تابو نیست و این تابو شکنی ادامه خواهد یافت و می تواند موقعیت لابی یهودی طرفدار اسرائیل در آمریکا را در بلند مدت تضعیف کند.
دکتر رحمان قهرمان پور – کارشناس مسائل آمریکا
نتایج اخیر نظرسنجی موسسه پیو درباره دیدگاه افکار عمومی آمریکا به اسرائیل بار دیگر این فرضیه را تقویت می کند که جایگاه اسرائیل در آمریکا مخصوصا در سطح افکار عمومی در حال افول است. انتقاد از اسرائیل در قیاس با گذشته شکل گسترده تری گرفته و حتی به سطح نخبگان سیاسی و فکری کشیده شده است. نمایندگانی مثل ایلهان عمر و متفکرانی مثل مرشایمر مدام از اسرائیل و سیاست های آن انتقاد می کنند. تا حدی که در ترور چارلز کرک اسرائیل یکی از متهمان ترور او بود و اسرائیل مجبور شد واکنش نشان دهد.
این اتفاق افزون بر تبعات جنگ غزه و اعتراضات دانشجویی به ادامه جنگ مزبور و حمایت آمریکا از آن دلایل دیگری هم دارد . تغییر نسل یهودیان ساکن آمریکا یکی از مهم ترین دلایل است. نسل جدید یهودیان آمریکا شناخت و احساس عاطفی چندانی نسبت به هولوکاست ندارد. لذا تبلیغات قبلی درباره مظلوم و آواره شدن یهودیان جذابیت چندانی برای نسل جدید ندارد.
دلیل دوم به گسترش جریان راست افراطی و جدید بر می گردد. مسیحیان انجیلی نوعی علقه مذهبی نسبت به یهودیان و بحث های آخر الزمانی دارند، اما بخش سکولار راست جدید منتقد باج گیری سیاسی اسرائیل از آمریکاست. مثلا برخی سلبریتی های طرفدار ترامپ مثل چارلز کرک یا تاکر کارلسون هم صریحا یا تلویحا از جنگ طلبی اسرائیل از جیب آمریکا انتقاد کرده اند.
بالاخره اینکه تجاوز طلبی اسرائیل در غزه و سوریه و یمن و ایران و لبنان دفاع از آن را نزد افکار عمومی و حتی سیاستمداران دشوار کرده است. قرار بود اسرائیل مطابق روایت هویت صهیونیستی مامن و پناهگاهی برای رهانیدن یهودیان از آوارگی باشد. حال آنکه امروز اسرائیل درصدد آواره کردن دیگران در منطقه است. بی محابا زنان و کودکان را می کشد و شهر های فلسطینی ها را ویران می کند. قوم یهودی که بعد از جنگ جهانی دوم دنبال امنیت بود امروز به منبع ناامنی برای منطقه تبدیل شده است.
این تحولات خود را به خوبی در نظرسنجی ها نشان می دهد. نظرسنجی مرکز تحقیقات پیو در هفته گذشته نشان می دهد آمریکایی ها از زمان آغاز جنگ در ۷ اکتبر ۲۰۲۳ به طور فزاینده ای از اسرائیل انتقاد کرده اند. در این نظرسنجی آمده است که ۳۹ درصد آمریکایی ها معتقدند اسرائیل در عملیات نظامی خود علیه حماس «زیاده روی می کند»، در مقایسه با ۳۱ درصد که در سپتامبر ۲۰۲۴ و ۲۷ درصد در دسامبر ۲۰۲۳ همین نظر را داشتند.
نکته مهم تر اینکه نظرسنجی مزبور نشان داد ۵۹ درصد از پاسخ دهندگان دیدگاه نامطلوبی نسبت به حکومت اسرائیل دارند که نسبت به اوایل سال ۲۰۲۴ هشت درصد افزایش داشته است که رقم قابل توجهی است. زیرا به رغم فروکش کردن اعتراضات دانشجویی ضد اسرائیلی در دانشگاه ها میزان انتقاد از اسرائیل در حال افزایش است که نشان می دهد این روند مقطعی نیست.
همین طور اکثریت 42 درصدی مدیریت دولت ترامپ در درگیری را تایید نکردند. همچنین تعداد پاسخ دهندگانی که می گفتند دونالد ترامپ، رئیس جمهور ایالات متحده، بیش از حد از اسرائیلی ها حمایت می کند، از ۳۱ درصد در ماه مارس به ۳۶ درصد در آخرین نظرسنجی، افزایش یافته است. تنها ۲ درصد گفتند که ترامپ بیش از حد از فلسطینی ها حمایت می کند.
یافته های این نظرسنجی زنگ خطری برای اسرائیل و نتانیاهو است. انتقاد از اسرائیل دیگر تابو نیست و این تابو شکنی ادامه خواهد یافت و می تواند موقعیت لابی یهودی طرفدار اسرائیل در آمریکا را در بلند مدت تضعیف کند. این لابی یکی از بزرگ ترین سرمایه گذاری های یهودیان در آمریکاست و عامل اصلی تداوم روابط ویژه آمریکا و اسرائیل در دوره بعد از جنگ جهانی دوم محسوب می شود.
این در حالی است که در دهه 1910 و 1920 افکار عمومی آمریکا به شدت نگران ورود یهودیان به آمریکا بود. یعنی یهودیان جایگاه چندان مهم و اثرگذاری در ساختار سیاسی و اجتماعی نداشتند. اما لابی یهود توانست شرایط را به نفع اسرائیل تغییر دهد. اما امروز و مخصوصا بعد از 7 اکتبر دفاع از اسرائیل دشوار تر شده است. آن عواملی که دفاع از اسرائیل را در غرب موجه جلوه می داد تضعیف شده اند.
شناسایی رسمی دولت فلسطینی توسط فرانسه و کانادا و برخی کشور های دیگر هم با وجود نمادین بودن اثر قابل توجهی بر تقویت روند انتقاد از اسرائیل در جهان و مخصوصا غرب دارد. برزیل اخیرا در طرح دعوا علیه نسل کشی اسرائیل در دیوان بین المللی کیفری به آفریقای جنوبی پیوست و رئیس جمهور کلمبیا به آمریکا پیشنهاد کرد ارتش خود را به جای جنگ با مواد مخدر به سمت همکاری با ارتش کلمبیا برای آزادی فلسطین سوق دهد. سیاست های افراطی نتانیاهو در چند سال اخیر و تقویت یهودیان افراطی در ساختار سیاسی اسرائیل مهم ترین تاثیر را بر افول جایگاه اسرائیل در افکار عمومی آمریکا داشتند. این اقدامات حتی با روایت هویت صهیونیستی که بستر ساز تشکیل دولت یهودی در خاورمیانه بود سازگاری ندارد.
ما شاهد تولد یک اسرائیل جدید هستیم که خشونت علیه فلسطینی ها را تقدیس می کند و این در تعارض با اصل مظلوم جلوه دادن یهودیان در روایت هویت صهیونیستی است. جریان راست جدید ملی گرا در اسرائیل حتی حق زیست فلسطینی ها را هم زیر سوال می برد. تقابل این جریان راست با دادگاه عالی اسرائیل بوضوح گرایش های افراطی آنها را حتی در برخورد با خود یهودیان نشان می دهد.
