طوفان گرد و غبار کمسابقهای که منشأ آن تالاب خشکیده صالحیه و چندین کانون داخلی و خارجی است، علاوه بر تهران و البرز، اینبار استانهای قزوین و گیلان را نیز دربر گرفت و چهره شمال کشور را در غباری سنگین فرو برد.
ایرانویو۲۴-محیط زیست
در رخدادی نادر، گرد و غبار برخاسته از تالاب خشکیده صالحیه که سالها تنها پایتخت و کرج را تحت تأثیر قرار میداد، اینبار مرزهای آلایندگی خود را فراتر برد و استانهای قزوین و حتی گیلان را نیز تحت پوشش قرار داد. بررسیهای اولیه نشان میدهد کانونهای فعال گرد و غبار نه تنها در اطراف تالاب صالحیه بلکه در استانهای البرز، اصفهان، همدان و مرکزی نیز به تحریک درآمدهاند.
این گرد و غبار که از شب گذشته شدت گرفت، بخشی از مسیر خود را به تهران رسانده و بهوضوح فرضیه دیرینه «بیاثر بودن کانونهای داخلی» بر کیفیت هوای پایتخت را نقض کرده است.
همزمان با فعالیت کانونهای داخلی، غبار برخاسته از بیابانهای سوریه و عراق نیز وارد کشور شد. این توده معلق ابتدا به مناطق شمالغربی رسید و تا شهر رشت گسترش یافت، سپس با تغییر جهت به سمت جنوبشرق، به استانهای البرز و تهران نفوذ کرد.
نتیجه این همزمانی، ترکیبی سنگین از ریزگردهای داخلی و فرامرزی است که الگویی پیچیده از تولید و انتقال گرد و غبار در ایران را آشکار میکند؛ الگویی که مقابله با آن نیازمند راهکارهای منطقهای و بینالمللی است.
پیشبینیها حاکی است که این پدیده تا پایان امروز و امشب (۲۹ شهریور) نیز در شهرهای قزوین، تهران و کرج ادامه یافته و شرایط کیفی هوا به وضعیت بحرانی نزدیکتر شود.
تالاب صالحیه، واقع در مرز استانهای البرز و قزوین، طی سالهای اخیر به دلیل کاهش شدید بارندگی و برداشت بیرویه منابع آبی، بهطور کامل خشک شده است. خشکی بستر این تالاب، آن را به یکی از مهمترین کانونهای گرد و غبار داخلی بدل کرده که نقش مستقیم در آلودگی هوای استانهای مرکزی و شمالی کشور دارد. در گذشته، اثرگذاری گرد و غبار این تالاب عمدتاً به تهران و البرز محدود بود، اما خشکسالیهای پیدرپی، تخریب پوشش گیاهی و گسترش بیابانزایی، دامنه انتشار ذرات معلق را به استانهای همجوار و حتی مناطق شمالی کشانده است.