گفته میشود با توقف بخشی از کمکهای نظامی آمریکا به اوکراین، کشورهای اروپایی از جمله لهستان، آلمان و بریتانیا، طرحهای گستردهای برای افزایش تولید مهمات، تقویت پدافند و تأمین بودجه دفاعی آغاز کردهاند. اروپا اکنون در مسیر خودکفایی نظامی و کاهش وابستگی به آمریکا گام برمیدارد. اما واقعیت این است که اتحاد دو سوی آتلانتیک وارد دوره جدیدی از تقسیم کار و هم افزایی سیاسی و نظامی برای ایجاد نظام سلطه غرب محور شده است.
تهران-ایرانویو۲۴
شواهد نشان میدهند همزمان با کاهش کمکهای نظامی آمریکا به اوکراین، افزایش تنشها بین اروپا و روسیه، و دخالت اروپا در مناقشات غرب آسیا، کشورهای اروپایی اقدامات گستردهای را برای خودکفایی تسلیحاتی و پر کردن خلأ تسلیحاتی آمریکا در اروپا آغاز کردهاند.
مقامات اتحادیه اروپا، ناتو و دولتهای ملی بهسرعت وارد عمل شدهاند تا روند پشتیبانی نظامی از کییف بدون وقفه ادامه یابد.
لهستان با اختصاص صدها میلیون دلار به شرکت PGZ، تولید گلولههای توپخانه را تا ۵ برابر افزایش خواهد داد.
بریتانیا نیز با سرمایهگذاری در صنعت تولید مواد منفجره، تلاش دارد ظرفیت ساخت مهمات خود را افزایش دهد.
شرکت آلمانی راینمتال (Rheinmetall) در پاسخ به افزایش تقاضای تسلیحات بهویژه از سوی اوکراین، مجموعهای از کارخانههای تولید مهمات، زرهپوش، و قطعات جنگی را در اروپا و نزدیک مرزهای اوکراین احداث کرده است. به گفته مدیرعامل شرکت، اروپا برای تأمین نیاز جنگ اوکراین و بازسازی انبارهای نظامی خود باید با سرعت بیسابقهای تولید را افزایش دهد.
راینمتال در سال ۲۰۲۴، پروژههای بزرگی در کشورهای اوکراین، رومانی، لیتوانی و آلمان راهاندازی کرد. مهمترین آن، ساخت یک کارخانه بزرگ مهمات در اوکراین است که قرار است تا سال ۲۰۲۶ به تولید گلولههای ۱۵۵ میلیمتری برسد. همزمان، این شرکت یک کارخانه تعمیر و نگهداری تسلیحات در رومانی و یک مرکز تولید باروت نظامی در لیتوانی را نیز توسعه داده است.
در همین راستا طرح Readiness 2030 از سوی اتحادیه اروپا بهمنظور ارتقاء توان دفاعی قاره تأیید شده و میتواند تا ۸۰۰ میلیارد یورو منابع را به دفاع اختصاص دهد. افزون بر آن، قانون حمایت از تولید مهمات نیز با بودجه ۵۰۰ میلیون یورویی برای تحریک صنایع نظامی اروپا تصویب شده است.
با این حال در یک همکاری راهبردی، برخی کشورهای اروپایی در حال مذاکره با واشنگتن هستند تا تسلیحات آمریکایی را خود خریداری کرده و به اوکراین ارسال کنند—که روشی برای دور زدن محدودیتهای مستقیم پنتاگون ارزیابی میشود.
در واقع توقف بخشی از صدور تسلیحات حیاتی آمریکا به اوکراین، موضوع تنشزا در رابطه دو سوی آتلانتیک محسوب نمیشود.
با توافقی که بین دو سوی آتلانتیک درباره ادعای تشدید تهدیدات امنیتی از سوی روسیه و ایران وجود دارد، آمریکا و اروپا وارد مرحلهای تازه از هماهنگی نظامی، اطلاعاتی و صنعتی شدهاند. این همکاری، ریشه در مفاهیم «امنیت جمعی» (Collective Security) و «بازدارندگی هوشمند» دارد، حتی فراتر از ناتو به حوزههای فناوری، انرژی، سایبری و جنگ نیابتی گسترش یافته است.
ناتو پس از تهاجم روسیه به اوکراین در فوریه ۲۰۲۲ و سپس طوفان الاقصی در ۷ اکتبر ۲۰۲۳، نقش خود را از «اتحاد دفاعی صرف» به «بازدارنده فعال و تهاجمی» تغییر داده است.
تقویت حضور نظامی در شرق اروپا، استقرار نیروهای سریعالعمل، و آموزش ارتش اوکراین، حمایت صریح از رژیم صهیونیستی در جنگ غزه و سپس حملات متجاوزانه آمریکا و اسرائیل به ایران جلوههایی از این تحولاند.
ایالات متحده و بریتانیا از طریق برنامههای Five Eyes و AFRICOM، اطلاعات ماهوارهای و سیگنالی را در اختیار متحدان اروپایی و رژیم صهیونیستی قرار میدهند. همکاری در حملات سایبری به زیرساختهای انرژی، حملونقل، و بانکهای ایران و روسیه بهطور بیسابقهای گسترش یافته است.
بله اروپا در حال کاهش وابستگی به تسلیحات آمریکایی است، اما بهموازات آن، آمریکا فناوریهای حساسی مانند موشکهای HIMARS، پاتریوت و جنگافزارهای سایبری را در اختیار کشورهای اروپایی قرار میدهد.
پروژههای مشترکی مانند تانک MGCS آلمان-فرانسه یا جنگنده FCAS گواهی بر تلاش برای خودکفایی در چارچوب همکاری غربی هستند.
در واقع همکاری راهبردی آمریکا و اروپا وارد مرحلهای پایدارتر شده است. نهتنها علیه روسیه و ایران، بلکه در برابر الگوهای جدید جنگ مدرن—از پهپاد تا انرژی، از سایبر تا نفوذ سیاسی.
اتحاد آمریکا و اروپا، اگرچه با موانعی روبهروست، اما برای حفظ نظام سلطه غرب محور و مقابله با نظم جدیدی که چند قطبی باشد و در آن روسیه و ایران نقشآفرینی کنند، با شدت روزافزون به شکل سایبرنتیک تقویت میشود.