پس از پایان رسمی دوره قطعنامه ۲۲۳۱، تهران، مسکو و پکن این بار در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی موضع مشترک گرفتند. کاظم غریب‌آبادی خبر داده است که سه کشور در نامه‌ای رسمی، اقدام اروپا برای فعال‌سازی «اسنپ‌بک» را غیرقانونی دانسته و تأکید کرده‌اند که با انقضای مهلت ۱۸ اکتبر، موضوع راستی‌آزمایی مرتبط با برجام نیز به‌طور خودکار از دستورکار آژانس خارج می‌شود. این پیام، ادامه مسیر دیپلماتیک ایران برای تثبیت پایان حقوقی قطعنامه ۲۲۳۱ است.
ایران وو24- سیاسی
کاظم قریب آبادی معاون حقوقی و بین‌المللی وزارت امور خارجه در پیامی در شبکه ایکس (توییتر سابق) از ارسال نامه مشترک سفرا و نمایندگان دائم سه کشور ایران، روسیه و چین به مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی خبر داد.
این اقدام در ادامه ابتکارات دیپلماتیک وزارت امور خارجه و پس از ارسال نامه مشابه سه کشور به دبیرکل سازمان ملل و رئیس شورای امنیت درباره خاتمه قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت از تاریخ ۱۸ اکتبر انجام شده است.
در این نامه، سه کشور ضمن غیرقانونی دانستن اقدام سه کشور اروپایی در فعال‌سازی مکانیزم موسوم به اسنپ‌بک (Snapback)، تأکید کرده‌اند که تمام مفاد قطعنامه ۲۲۳۱ از تاریخ ۱۸ اکتبر به پایان رسیده است.
اما بخش مهم دیگر نامه، به موضوع پایان گزارش‌دهی مدیرکل آژانس درباره راستی‌آزمایی و نظارت مرتبط با اجرای برجام در چارچوب قطعنامه ۲۲۳۱ اختصاص دارد.
در این نامه تصریح شده است که:
«در آژانس، راستی‌آزمایی و نظارت در ایران در پرتو قطعنامه ۲۲۳۱ و اجرای برجام، بر اساس قطعنامه ۱۵ دسامبر ۲۰۱۵ شورای حکام صورت می‌گیرد. بند ۱۴ اجرایی این قطعنامه بدون قید و شرط تصریح می‌کند که شورا تصمیم دارد این موضوع را به مدت ۱۰ سال، یا تا زمانی که مدیرکل آژانس گزارش “جمع‌بندی گسترده‌تر” درباره ایران را منتشر کند (هرکدام زودتر فرا رسند)، در دستورکار خود نگه دارد. از این‌رو، آیتم مربوطه از تاریخ ۱۸ اکتبر به‌صورت خودکار از دستورکار آژانس حذف می‌شود و نیازی به هیچ اقدام اضافی در این خصوص نیست.»
این موضع رسمی سه کشور نشانگر پایان حقوقی دوره اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ و تأکید بر غیرقانونی بودن ادعاهای اروپا درباره تمدید یا بازگرداندن تحریم‌ها است.
متن ترجمه نامه سفرا و نمایندگان دائم ایران، روسیه و چین نزد دفتر ملل متحد در وین به «رافائل گروسی» مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی به شرح زیر است :
«جناب آقای رافائل ماریانو گروسی، مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی
ما، سفیران و نمایندگان دائم جمهوری خلق چین، جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه، افتخار داریم که به نامه مشترک وزرای امور خارجه خود به تاریخ ۲۸ اوت ۲۰۲۵ (INFCIRC۱۳۱۴-A/۷۹/۱۰۰۴-S/۲۰۲۵/۵۴۶) اشاره کنیم، که در آن موضع مشترک در مورد اقدامات اخیر توسط انگلیس، فرانسه و آلمان (E۳) در رابطه با قطعنامه ۲۲۳۱ (۲۰۱۵) شورای امنیت سازمان ملل متحد بیان شده است.
ما تأیید می‌کنیم که توسل به اصطلاح “اسنپ بک” توسط سه کشور اروپایی، انگلیس، آلمان و فرانسه به‌طور ذاتی، از نظر قانونی و رویه‌ای دارای اشکال است. سه کشور اروپایی انگلیس، آلمان و فرانسه که خود تعهداتشان تحت برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد را نقض کرده‌اند و نتوانسته‌اند رویه‌های تعیین‌شده تحت مکانیزم حل اختلاف (DRM) را به پایان برسانند، صلاحیت لازم برای استناد به مفاد آن را ندارند.
بنابراین، ما تأیید می‌کنیم که مطابق با قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد، تمام مفاد آن در تاریخ ۱۸ اکتبر ۲۰۲۵ خاتمه یافته است. با توجه به این خاتمه، مأموریت گزارش‌دهی مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در مورد راستی‌آزمایی و نظارت تحت قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد پایان یافته است. در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، اجرای برجام و همچنین راستی‌آزمایی و نظارت در جمهوری اسلامی ایران در پرتو قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد، توسط قطعنامه شورای حکام به تاریخ ۱۵ دسامبر ۲۰۱۵ (GOV/۲۰۱۵/۷۲) تصویب شده است. این قطعنامه همچنان معتبر است و تنها راهنمایی است که دبیرخانه آژانس در این زمینه ملزم به رعایت آن است.
بند عملیاتی ۱۴ این قطعنامه به‌طور واضح تصریح می‌کند که شورای حکام “تصمیم می‌گیرد تا ده سال پس از روز پذیرش برجام یا تا تاریخی که مدیر کل گزارش دهد که آژانس به نتیجه‌گیری گسترده برای ایران رسیده است، هر کدام زودتر باشد، به این موضوع رسیدگی کند”. در نتیجه، از تاریخ ۱۸ اکتبر ۲۰۲۵، موضوع مرتبط به‌طور خودکار از دستور کار شورای حکام حذف شده است و هیچ اقدام دیگری در این زمینه لازم نیست.
کشورهای ما بار دیگر تأکید می‌کنند که ضروری است طرف‌های مربوطه به یافتن یک راه‌حل سیاسی که نگرانی‌های همه طرف‌ها را از طریق تعامل دیپلماتیک و گفت‌وگو بر اساس اصول احترام متقابل برآورده کند، متعهد بمانند و از تحریم‌های یک‌جانبه، تهدید به زور یا هر اقدام دیگری که ممکن است وضعیت را تشدید کند، خودداری کنند و همه کشورها باید در ایجاد فضای مناسب و شرایط برای تلاش‌های دیپلماتیک مشارکت کنند.
نمایندگی‌های دائم چین، فدراسیون روسیه و جمهوری اسلامی ایران درخواست دارند که این نامه به‌عنوان یک سند INFCIRC به‌طور مناسب توسط دبیرخانه آژانس بین تمام کشورهای عضو آژانس بین‌المللی انرژی اتمی توزیع شود.»
