برای نخستینبار در تاریخ معاصر هلند، نام اسرائیل در فهرست کشورهای تهدیدکننده امنیت ملی قرار گرفت؛ تصمیمی که اگرچه از سوی وزارت اطلاعات و امنیت هلند در چارچوب مسائل سایبری و جاسوسی تبیین شده، اما نمیتوان آن را فارغ از بستر تحولات سیاسی و افکار عمومی این کشور تحلیل کرد. این تغییر جهت در کشوری چون هلند، که همواره یکی از متحدان سنتی غرب و در بسیاری از دورهها حامی بیقیدوشرط اسرائیل بوده، نشانهای از دگرگونی عمیق در نگاه اروپا به سیاستهای تلآویو است.
تهران-ایرانویو۲۴
در چند ماه گذشته، همزمان با افزایش انتقادات جهانی از عملکرد اسرائیل در غزه و گسترش دامنه اعتراضات مردمی در پایتختهای اروپایی، صدای مخالفت با سیاستهای رسمی اسرائیل در هلند نیز بلندتر شده است. از راهپیماییهای گسترده در آمستردام گرفته تا بیانیههای احزاب چپگرا و نامههای سرگشاده روزنامهنگاران و دانشگاهیان، همه حکایت از تغییر بافت گفتمان عمومی نسبت به جایگاه اسرائیل دارند.
در همین حال، برخی نهادهای امنیتی هلندی اعلام کردهاند که فعالیتهای اطلاعاتی و سایبری منتسب به اسرائیل در خاک هلند، در مواردی «ماهیت تهدیدزا» برای حاکمیت ملی داشتهاند. این ارزیابی، اگرچه با ادبیاتی محتاطانه ارائه شده، اما آشکارا از عبور هلند از یک خط قرمز تاریخی حکایت دارد.
با این حال، صحنه سیاسی هلند همچنان محل تلاقی صداهای متضاد در قبال اسرائیل است. احزاب راستگرای محافظهکار و برخی جریانهای مذهبی همچنان از حامیان پرشور تلآویو هستند و هرگونه انتقاد از اسرائیل را نوعی مماشات با افراطگرایی تلقی میکنند. در مقابل، احزاب چپ، سبزها، فعالان حقوق بشری و بخش زیادی از جامعه دانشگاهی، خواهان بازنگری در روابط سیاسی، نظامی و اقتصادی با اسرائیل شدهاند.
این شکاف البته محدود به هلند نیست. در سراسر اروپا، از آلمان و فرانسه گرفته تا اسکاندیناوی و کشورهای حوزه بالتیک، روایتی یگانه از اسرائیل دیگر وجود ندارد. تظاهرات میلیونی در لندن، کمپینهای تحریم دانشگاهی در اسپانیا، رأی پارلمانهای محلی برای بهرسمیت شناختن فلسطین در بلژیک و ایرلند، و فشار رسانهها برای شفافسازی درباره ارسال تسلیحات به تلآویو، همگی نشانههایی از تغییری بنیادین در رابطه اروپا با اسرائیل است.
در جهانی که مشروعیت دیگر صرفاً از نهادهای رسمی نمیآید و افکار عمومی نقش فزایندهای در سیاستگذاری دارد، دولتهایی همچون هلند ناگزیرند خود را با تحولات اجتماعی همسو کنند. گنجاندن نام اسرائیل در فهرست تهدیدهای امنیتی هلند، اگرچه اقدامی فنیـامنیتی عنوان شده، اما در واقع یک نشانه مهم سیاسی است: افسانه اجماع غربی درباره حمایت بیچونوچرای از اسرائیل، رو به پایان است.