ایران در جریان مذاکرات اخیر با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، شواهد مستندی از خرابکاری و سندسازی در دو مکان تورقوزآباد و ورامین ارائه کرده است. به گفته مقامات ایرانی، این اطلاعات می‌تواند ارزیابی‌های اخیر آژانس درباره آثار اورانیوم در این اماکن را بی‌اساس نشان دهد. ایران همچنین از رویکرد یک‌جانبه و انتشار اطلاعات جدید در گزارش جامع آژانس بدون هماهنگی قبلی، انتقاد کرده و بر آمادگی خود برای ادامه همکاری‌های فنی تاکید دارد.
تهران- ایران ویو 24
به گزارش سازمان انرژی اتمی ایران، این نهاد ایرانی در جریان مذاکرات فنی و کارشناسی اخیر با معاون مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، اسناد و اطلاعاتی ارائه کرده که به گفته مقامات ایرانی، وجود شبکه‌ای از خرابکاری و سندسازی در دو مکان تورقوزآباد و ورامین را تایید می‌کند.
چنانچه ایسنا گزارش می دهد، در آخرین سفر «ماسیمو آپارو» معاون مدیرکل آژانس به ایران، مقامات سازمان انرژی اتمی آثاری مستند از خرابکاری در این دو محل را که توسط نهادهای امنیتی کشور شناسایی شده، به وی ارائه کردند. این اسناد در چارچوب تلاش‌های ایران برای رفع ابهامات باقیمانده پادمانی به آژانس تحویل داده شده است.
تاکید بر نقش خرابکاری در ارزیابی‌های آژانس
بر اساس توضیحات ایران، ارزیابی‌های اخیر آژانس در خصوص وجود ذرات اورانیوم ۲۳۵ با غنای ۱۸ درصد در تورقوزآباد، فاقد مبنای اساسی است و به احتمال قوی ناشی از اقدامات خرابکارانه است. ایران اعلام کرده که منشأ این مواد ناشناخته است و تنها احتمال معتبر، انتقال آن‌ها از طریق عملیات خرابکارانه می‌باشد.
ایران همچنین تأکید کرده که تورقوزآباد، انبار ضایعات صنعتی است و جابجایی کانتینرها در این مکان، یک فعالیت معمول است و پیش از جنجال سیاسی آژانس که ایران را نسبت به این مکان مطلع کرد، تجهیزات نظارتی در آن‌ها نصب نبوده و بنابراین انتظار برای ثبت رویدادها از پیش، غیرواقع‌بینانه است.
ایران در رابطه با «تورقوزآباد» اعلام کرده، بر اساس تحقیقاتی که انجام داده، هیچ کانتینر دست‌نخورده‌ای در دوره زمانی ذکر شده توسط آژانس، از این مکان خارج نشده است.
انتقاد از رویکرد جدید آژانس
در یادداشت توضیحی ایران آمده است که بخش قابل توجهی از مطالب منتشر شده در گزارش جامع آژانس، برای اولین بار مطرح شده و پیش‌تر با ایران در میان گذاشته نشده بود. از نگاه ایران، این شیوه، مغایر با روند مورد توافق برای حل‌وفصل مسائل باقیمانده به صورت فنی و غیرسیاسی است.
جزئیات ارائه شده درباره آزمایشگاه جابر بن حیان
ایران همچنین استدلال آژانس مبنی بر اینکه ذراتی با همان نشانه‌ها در آزمایشگاه جابربن حیان(JHL) در تورقوزآباد یافت شده است را اظهارنظری بی‌سابقه دانسته که برخلاف ادعایی است که در بخش دیگری از گزارش جامع آمده است. ایران تاکید می‌کند که در رابطه با این استدلال تاکنون هیچ اطلاعاتی دریافت نکرده و آژانس این موضوع را با ایران در میان نگذاشته است.
ایران خاطرنشان می‌کند که در مورد ناترازی مورد اشاره آژانس در گزارش درباره آزمایشگاه جابربن حیان، هیچ عدم موازنه موادی در JHL وجود نداشته، زیرا تا زمان انحلال مواد در UCF، تحت نظارت مداوم و مهر و موم آژانس بوده است.
پاسخ ایران به ادعاهای جدید درباره ورامین
در خصوص مکان ورامین نیز ایران اتهام وجود یک «کارخانه اعلام‌نشده در مقیاس آزمایشی» بین سال‌های ۱۹۹۹ تا ۲۰۰۳ را رد کرده و آن را مبتنی بر اسناد جعلی دانسته است. مقامات ایرانی استفاده آژانس از تصاویر ماهواره‌ای بی‌کیفیت را برای تأیید چنین ادعایی ناکافی و غیرحرفه‌ای توصیف کرده‌اند.
همچنین در گزارش آژانس، برای نخستین بار به اطلاعاتی درباره وجود سیلندرهای UF6 و تجهیزات مرتبط در ورامین اشاره شده که ایران می‌گوید تاکنون هیچ پرسشی درباره آن‌ها دریافت نکرده و این موضوع برای ایران کاملاً جدید است.از نقطه نظر ایران، این یک موضوع کاملا جدید است و هیچ سند پشتیبانی هم توسط آژانس در این زمینه به ایران ارائه نشده است.
ایران تاکید کرده توضیحات لازم در مورد مکان ورامین را به صورت کتبی و شفاهی به آژانس ارائه کرده و گفته است که این مکان به خاطر فقدان توجیهات اقتصادی در سال ۲۰۰۴ متوقف شده است.
آمادگی ایران برای ادامه همکاری فنی
با وجود این اختلاف‌نظرها، ایران اعلام کرده که آماده است در چارچوب بیانیه و مدالیته ۴ مارس ۲۰۲۳، توضیحات تکمیلی ارائه دهد. با این حال، با توجه به جهت‌گیری گزارش جامع اخیر و مواضع مدیرکل آژانس در هفته‌های گذشته، مقامات ایرانی نسبت به حفظ رویکرد بی‌طرف و فنی از سوی آژانس تردید دارند.
اسناد و شواهد ایران در اختیار آژانس
ایران همچنین اعلام کرده که اسناد و حتی اعترافات افراد دستگیر شده مرتبط با عملیات خرابکارانه در تورقوزآباد و ورامین را در اختیار دارد. در همین راستا، فیلمی شبیه‌سازی‌شده از نحوه وقوع این اقدامات به معاون مدیرکل آژانس ارائه شده است. با این وجود، آژانس همچنان بر یافته‌ها و ارزیابی‌های خود اصرار می‌ورزد.
مقامات ایران معتقدند که در گزارش جامع آژانس، به‌جای پیشبرد مسیر فنی، استفاده از اطلاعات جدید بدون مشورت قبلی با ایران و تکیه بر اسناد غیرمستند، مسیر حل و فصل شفاف و بی‌طرفانه مسائل پادمانی را دشوار کرده است.
