تهران-ایران ویو24
پس از چند مرحله اظهار تمایل روسیه برای تسهیل گری در مذاکرات هسته ای ایران و آمریکا، روز گذشته «الکسی لیخاچوف»، رئیس شرکت دولتی روس‌اتم پس از در دیدار با «رافائل گروسی» مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی (نکته قابل توجه که سیگنال هایی به همراه دارد)، اعلام کرد که این شرکت آمادگی دارد در صورت دستیابی به توافق سیاسی درباره برنامه هسته‌ای ایران، در حل مسائل فنی مرتبط همکاری کند.
او همچنین درباره همکاری‌های روسیه و ایران در حوزه هسته‌ای توضیح داد که این همکاری‌ها شامل ساخت واحدهای جدید نیروگاه و تأمین سوخت برای واحد اول نیروگاه بوشهر است که در حال توسعه است. علاوه بر این، روس‌اتم در زمینه تحقیقات علمی برای استفاده صلحآمیز از انرژی هسته‌ای با ایران همکاری می‌کند.
وی افزود: «در حال حاضر، مذاکرات درباره مساله ایران در نقطه اوج بسیار پیچیده‌ای قرار دارد و «دونالد ترامپ» از «ولادیمیر پوتین» درخواست کرده است تا در حل مساله ایران مشارکت داشته باشد و رئیس‌جمهور روسیه پاسخ مثبت داده است تا تلاش کنند به‌صورت مشترک در مورد طیف گسترده‌ای از مسائل مهم، از جمله موضوع خاتمه یافتن اجرای برجام در نوامبر سال جاری، به اجماع برسند.»
این اظهارات در حالی مطرح می شود که بطور معمول پیش فرض عمومی این است که روسیه متحد ایران است و در موضوع فشارهای غرب علیه ایران، تهران می تواند از حمایت مسکو برخوردار شود. اما به نظر می رسد علاوه بر انگیزه های طبیعی روسیه، دست هایی نیز در کار هستند که اعتماد ایران نسبت به دخالت روسیه در موضوع هسته ای را از بین ببرند. چرایی این تلاشها نیز کاملا روشن است.
روسیه از سال ۱۹۹۲، همکار هسته‌ای ایران محسوب می شود و به جز مقاطعی افتادن در دام سیاسی کاری غرب، در بسیاری از مقاطع از حق ایران برای داشتن صنعت هسته ای غیرنظامی حمایت کرده است و با امضای توافق همکاری استراتژیک جامع در ژانویه، انتظار می رود ضمن اینکه این همکاری‌ها در حال توسعه باشد، انتظار می رود تعهدات سیاسی دو طرف بهم بیشتر شود.
در این راستا، پیشتر «محمد اسلامی»، معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان انرژی اتمی ایران، و «الکسی لیخاچوف» رئیس روس‌اتم در مسکو درباره گسترش همکاری‌های هسته‌ای صلحآمیز گفت‌وگو و رایزنی کردند. در این دیدار، طرفین بر تقویت و توسعه همکاری‌های صلحآمیز هسته‌ای بین ایران و روسیه تأکید کردند. همچنین محمد اسلامی در دیدارش با الکسی لیخاچوف، رئیس شرکت دولتی روس‌اتم، در تاریخ ۲۶ شهریور ۱۴۰۳ در وین، اتریش، درباره همکاری‌های صلحآمیز هسته‌ای، از جمله نیروگاه‌های دوم و سوم بوشهر، مذاکره کردند.
معاهده جامع راهبردی میان ایران و روسیه که در سفر «مسعود پزشکیان» رئیس جمهور ایران به مسکو در 28 دی ماه 1403 امضا شد نیز شامل ۴۷ ماده است که همکاری در انرژی هسته ای صلحآمیز یکی از بخش های آن است.
با توجه به این نکات، به نظر می‌رسد علاوه بر اینکه روسیه به دلایل بدبینی تاریخی به روابط ایران و غرب تمایل دارد نقش فعالی در مذاکرات هسته‌ای ایران و آمریکا ایفا کند، آمریکا نیز به دلیل تلاش برای جلوگیری از تعمیق همکاری‌های فنی و سیاسی بین تهران و مسکو در بحبوحه مذاکرات هسته ای ایران و آمریکا تمایل دارد، شرایط سوء ظن برانگیز در رابطه ایران و روسیه ایجاد کرده، در مسیر اجرای معاهده جامع راهبردی میان تهران-مسکو مانع ایجاد کند و از این مسیر برای افزایش فشار بر تهران استفاده کند.
ابراز تمایل «دونالد ترامپ» رئیس جمهور آمریکا برای وارد کردن روسیه به مذاکرات هسته ای ایران، نقش آفرینی «رافائل گروسی»، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در مذاکرات فنی با رئیس روس اتم که یکی از مهمترین شرکای فنی ایران در پروژه های هسته ای است نیز در همین راستا ارزیابی می شود و به نظر می رسد این تلاش ها در روند پیشرو نیز افزایش یابد.
آمریکا از این طریق می تواند ضمن اعمال فشار سیاسی بر ایران، اطلاعات فنی بیشتری از طرف روسی درباره برنامه ها و پروژه های هسته ای ایران دریافت کند و در این همکاری ها نیز خلل ایجاد کند.
