سفر اخیر رییس جمهور به چین و شرکت در اجلاس شانگهای از منظر سیاسی و امنیتی اهمیت داشته، اما نمی توان از آن انتظار دستاوردهای اقتصادی ملموسی داشت. رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین معتقد است: تا زمانی که زیرساخت‌ها و محیط سرمایه‌گذاری ایران اصلاح نشود، چنین سفرهایی تأثیر مستقیم اقتصادی نخواهند داشت.
زهرا ترابی-ایران ویو24
مجیدرضا حریری رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین درگفتگو با ایران ویو24 درباره اهمیت سفر پزشکیان به چین و شرکت در اجلاس شانگهای گفت: اجازه بدهید صریح صحبت کنم؛ این سفر ماهیت اقتصادی نداشته است. در واقع، سفر کاملاً سیاسی و امنیتی بود. سازمان همکاری‌های شانگهای نیز ذاتاً یک سازمان اقتصادی نیست و فلسفه وجودی آن امنیتی و ضدتروریسم است. ساختار این سازمان بیشتر ماهیت سیاسی و امنیتی دارد و نقش اقتصادی آن محدود است.
وی ادامه داد: در بیانیه پایانی اجلاس نیز تمرکز روی مسائل اقتصادی نبوده و بیشتر بر محکومیت حملات آمریکا و اسرائیل به ایران و مسائل مرتبط با برنامه هسته‌ای تأکید شده است. نکته دیگر این است که ترکیب هیئت اعزامی ایران نیز ماهیت اقتصادی نداشته؛ حضور وزیر اقتصاد به دلیل عضویت در کمیسیون مشترک اقتصادی دو کشور بوده و تمرکز اصلی هیئت روی مسائل سیاسی بوده است.
حریری اضافه کرد: در واقع، این سفر یک سفر دو جانبه بین ایران و چین نبود، بلکه دعوت از ایران برای شرکت در دو مراسم بین‌المللی در چین بود. اجلاس سران کشورهای عضو شانگهای و مراسم بزرگداشت پایان جنگ جهانی دوم و اخراج نیروهای متجاوز ژاپنی توسط چین. بنابراین، اگر به دنبال دستاوردهای اقتصادی گسترده هستیم، باید بدانیم که هدف سفر کاملاً سیاسی و نمادین بوده است.
رییس اتاق بازرگانی ایران و چین اظهار کرد: پس از اجلاس سران، ملاحظات دو جانبه‌ای بین مقامات ایران و چین شکل گرفت و برخی اقدامات مثبت سیاسی مشاهده شد، اما از نظر اقتصادی، تغییر قابل توجهی ایجاد نشد.
او در پاسخ به این سوال، ایران می‌تواند از فرصت‌های همکاری اقتصادی با کشورهای عضو شانگهای برای کاهش اثر تحریم‌ها استفاده کند؟ می گوید: در حال حاضر، کاهش کلی تحریم‌ها از طریق این سفر ممکن نیست. تحریم‌های آمریکا علیه ایران باعث شده هر کشور براساس منافع خود عمل کند. چین به صورت رسمی اعلام کرده تحریم‌های آمریکا را نادیده می‌گیرد و خرید نفت و همکاری‌های مالی خود را با ایران ادامه می‌دهد. همچنین روسیه کانال‌های مالی مشخصی با ایران برقرار کرده است.
حریری در ادامه افزود: با این حال، سایر کشورها مانند پاکستان و هند هنوز در حال بررسی هستند و همکاری‌ها محدود و تحت ملاحظات سیاسی است. بنابراین، سازمان همکاری شانگهای به عنوان یک بازار مشترک اقتصادی عمل نمی‌کند و نمی‌توان به آن برای جذب سرمایه یا تجارت گسترده تکیه کرد.
رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین درخصوص اینکه چنین سفرهایی منجر به سرمایه‌گذاری خارجی در ایران می‌شود؛ پاسخ داد: سرمایه‌گذاری خارجی نیازمند محیط سرمایه‌گذاری جذاب است. حتی در دوره‌های غیرتحریمی نیز جذب سرمایه خارجی در ایران بسیار محدود بوده است. در سی سال اخیر، تعداد شرکت‌های خارجی که به ایران آمده‌اند و فعالیت اقتصادی واقعی انجام داده‌اند، بسیار اندک بوده است.
وی در ادامه اضافه کرد: شاخص‌های بین‌المللی مانند Doing Business و شاخص ادراک فساد نشان می‌دهند که محیط کسب‌وکار ایران هنوز رتبه مناسبی ندارد. بنابراین، تا زمانی که زیرساخت‌های داخلی و شرایط سرمایه‌گذاری اصلاح نشود، سفرهای این شکلی تأثیر مستقیم اقتصادی نخواهند داشت.
او با اشاره به بهبود زیر ساخت اقتصادی گفت: برای بهبود زیرساخت‌های اقتصادی، نیازمند دو مسیر اصلی هستیم؛ اصلاح وضعیت داخلی کشور و ارتقای روابط بین‌الملل. سفرها و تعاملات بین‌المللی می‌توانند مسیر را هموار کنند، اما تا زمانی که شرایط داخلی اصلاح نشود، تأثیر قابل توجهی نخواهد داشت. در مجموع، سفر پزشکیان به چین بیشتر دستاورد سیاسی و نمادین داشته و تأثیر اقتصادی کوتاه‌مدت یا بلندمدتی برای ایران نخواهد داشت، مگر آنکه زیرساخت‌ها و محیط سرمایه‌گذاری کشور اصلاح شود.
