دستاوردهای دور چهارم مذاکرات هسته ای ایران با آمریکا چه بود؟ این سوالی است که تبیین دقیق آن از طریق دیپلماسی عمومی فعال می تواند مانع از تکرار چرخش های ناگهانی طرف آمریکایی برای تحت فشار قرار دادن طرف ایرانی و انحراف مسیر مذاکرات شود.
در آستانه دور چهارم مذاکرات 4 موضوع بر این گفتگوها سایه افکنده بود
۱- «استیو ویتکاف» فرستاده آمریکا گفت که ایرانی‌ها با عدم تلاش برای دستیابی به سلاح هسته‌ای موافقت کرده‌اند. اما ویتکاف اعتراف نکرد ایران هیچگاه نگفته بود که در تلاش برای دستیابی به سلاح هسته‌ای است و رهبر انقلاب ایران آشکارا به حرمت دستیابی به این سلاح فتوا داده است.
۲- ویتکاف پس از تهدید، سقف شروط را بالا برده و جمع آوری و تعطیل ساختن کل برنامه هسته‌ای ایران را خواستار شد. نماینده آمریکا در ماکرات هسته ای ایران همنین افزود: آمریکا خواستار برچیده شدن تاسیسات نطنز، فوردو، اصفهان و ارسال همه سانتریفیوژها و اورانیوم به محلی دور است.
3- «دونالد ترامپ» رئیس جمهور آمریکا و ویتکاف بطور صریح اعلام کردند که توافق جدید نمی تواند مانند برجام باشد و تحریم ها علیه ایران لغو نمی شود.
4- شبکه فاکس نیوز با استناد با ادعاهای گروهک تروریستی منافقین از وجود یک سایت هسته‌ای جدید و ناشناخته در ایران خبر داد و ادعا شد که این مرکز در استخراج تریتیوم که ماده‌ای برای بالا بردن قدرت تخریب در بمب‌های هسته‌ای است استفاده می‌شود.
5- موضوع دیگری که برگزاری دور چهارم مذاکرات هسته ای ایران و آمریکا را در هاله ای از ابهام قرار می داد؛ لغو شدن برگزاری این مذاکرات در 13 اردیبهشت (3 می) بود
همه این‌ها باعث شد وقتی 21 اردیبهشت (11 می) نمایندگان ایران و آمریکا خود را برای برگزاری دور چهارم مذاکرات به مسقط برسانند، رسانه ها از وجود تنش در میان هیات های دیپلماتیک تهران و واشنگتن و احتمال لغو شدن مذاکرات خبر دهند.
با این حال پس از بیش از 3 ساعت مذاکره غیر مستقیم نمایندگان ایران و آمریکا به واسطه وزیر خارجه عمان، دو طرف ایرانی و آمریکایی با رضایت از اتاق های مذاکره خارج شوند. رضایت هیات دیپلماتیک ایران موضوعی بود که نشان می داد اصل غنی سازی در ایران توسط طرف آمریکایی پذیرفته شده است.
«سید عباس عراقی» وزیر خارجه ایران پس از دور چهارم مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا گفت:
می توانم بگوییم نسبت به سه دور گذشته جدی تر و صریح تر بود. ما مقداری از فضاهای کلی فاصله گرفتیم و وارد موارد جزیی شدیم. در این شرایط مذاکرات دشوار می شود. بحث های بسیاری مفیدی انجام شد و دو طرف درک بهتری از مواضع هم دارند. مقدار زیادی موضوعات مورد اختلاف ابعادش باز شده و مواضع مقداری بهم نزدیک شده است. می‌توان گفتگوها را رو به جلو ارزیابی کرد. برای جلسه بعدی توافق شده اما روز و مکانش بر عهده وزیر خارجه عمان است. فکر می‌کنم با فاصله یک هفته برگزار شود.
آنچه نشان داد که مذاکرات مسقط واقعا با چالش های زیادی همراه بوده، اظهارات وزیر خارجه عمان بود. بدرالبوسعیدی وزیر خارجه عمان در شبکه اجتماعی ایکس نوشت:
امروز دور دیگری از مذاکرات میان ایران و ایالات متحده در مسقط به پایان رسید. این گفت‌وگوها شامل ایده‌های مفید و بکر بود که نشان‌دهنده تمایل مشترک برای دستیابی به توافقی آبرومندانه است. دور پنجم مذاکرات پس از آن برگزار خواهد شد که دو طرف با پایتخت‌های خود مشورت کنند.
یک روز پس از مذاکرات مسقط، «دونالد ترامپ» رئیس جمهور آمریکا در کنفرانس خبری، در حالی که مدعی شد برای ایران آرزوهای خوبی دارد، اظهار داشت:
ایرانی‌ها خیلی باهوش هستند و خیلی منطقی در مذاکره پیش می‌روند. در مورد ایران چیزهای خوبی اتفاق می‌افتد. ایران نباید بمب اتم و سلاح هسته‌ای داشته باشد. آن‌ها می‌دانند ما چه چیزی از آن‌ها می‌خواهیم.
اظهار رضایت ترامپ از دور چهارم مذاکرات هسته ای ایران و آمریکا در حالی بیان می شود که وزیر خارجه ایران در اظهارات دیگری خیلی صریح تاکید کرد:
موضوعات رفع تحریم و موضوع غنی‌سازی در ایران ۲ موضوع اصلی مذاکره هستند. از نظر ما غنی‌سازی یک موضوعی است که حتما باید ادامه پیدا کند و هیچ جای مصالحه در خصوص آن وجود ندارد. ممکن است مواردی مانند ابعاد، اندازه، سطح و میزان آن به جهت اعتمادسازی، مثلاً در یک دوره‌ای، مشابه دوره گذشته، محدودیت‌هایی برای آن قائل شویم ولی اصل موضوعِ غنی‌سازی اصلا قابل مذاکره حتی نیست؛ همین‌طور بحث تحریم‌ها. منظور و مقصود ما از مذاکره طبیعی است که رفع تحریم‌هاست. رفع تحریم‌ها در هر شرایطی یکی از پایه‌های مذاکره ما هست و این موردِ توافق دو طرف قرار دارد.
در واقع باید اذعان داشت تا اینجا، هیات مذاکره کننده ایرانی توانسته است خط قرمزهای خود را برای طرف آمریکایی کاملا مشخص کند و هیات مذاکره کننده آمریکا را ناگزیر از احترام به این مرز مشخص کند. هر چند آمریکا نشان داده ثبات قابل اطمینانی در مواضع ندارد و می توان احتمال داد در آستانه دور پنجم مذاکرات، بار دیگر شاهد مواضع متناقض آمریکایی باشیم.
