دانشمندان با استفاده از فناوری واقعیت مجازی موفق شدند محتوای رویاهای افراد را تغییر دهند و تجربه‌هایی مشابه حالت‌های عرفانی و از بین رفتن حس فردیت ایجاد کنند.
تهران-ایران ویو24
پژوهشگران توانستند در چهار داوطلب، رویاهای صادقه (رویاهایی که فرد در آن آگاه است که در حال رویا دیدن است) همراه با احساس همدلی و کاهش حس خودمحوری ایجاد کنند.
این یافته نشان می‌دهد که فناوری واقعیت مجازی می‌تواند بر ذهن ناخودآگاه تأثیر بگذارد و حتی باعث ایجاد تغییرات روانی پایدار، بهبود سلامت روان و رشد فردی شود.
پژوهشگران این مطالعه گفتند: «این پژوهش با ترکیب دنیای واقعیت مجازی و رویا، افق‌های تازه‌ای را برای درک چگونگی استفاده هم‌زمان از فناوری و روش‌های مهندسی خواب باز می‌کند و راهی جدید برای کمک به رشد فردی و بهبود روان در زندگی روزمره ارائه می‌دهد.»
جزئیات آزمایش تغییر رویاها با واقعیت مجازی
پژوهشگران چهار فردی را که به طور منظم تجربه رویاهای شفاف را داشتند، انتخاب کردند. این افراد با هدست‌های واقعیت مجازی وارد برنامه‌ای به نام Ripple شدند، که با هدف ایجاد احساس شگفتی، یگانگی و کاهش خودمحوری (ego-attenuation) طراحی شده بود.
شرکت‌کنندگان در این آزمایش، خود را به شکل یک کره نورانی می‌دیدند که با انرژی افراد دیگر هماهنگ می‌شد و در نهایت با آنها یکی می‌گردید. این تجربه باعث ایجاد حس عمیق ارتباط و یگانگی میان شرکت‌کنندگان و پژوهشگران شد.
پژوهش‌های قبلی نشان داده‌اند که برنامه‌های واقعیت مجازی می‌توانند تجربه‌هایی مشابه حالت‌های عرفانی و از بین رفتن حس فردیت را ایجاد کنند؛ درست مانند تأثیری که برخی مواد روان‌گردان بر ذهن می‌گذارند.
خواب شفاف با کمک واقعیت مجازی
یک هفته پس از نخستین تجربه، شرکت‌کنندگان دوباره و این‌بار با لباس خواب به آزمایشگاه بازگشتند. سه ساعت قبل از خواب، دوباره وارد دنیای Ripple شدند. سپس پژوهشگران با استفاده از الکتروانسفالوگرافی (EEG) مراحل خواب آنها را نظارت کردند.
زمانی که مشخص شد شرکت‌کنندگان وارد مرحله خواب REM (مرحله‌ای از خواب عمیق و رویا دیدن) شده‌اند، صداهای برنامه Ripple به‌آرامی پخش شد تا محتوای واقعیت مجازی تجربه‌شده قبل از خواب در رویاهای آنها فعال شود. نتیجه این بود که سه نفر، رویاهای شفاف و مرتبط با Ripple دیدند و هر چهار نفر بخش‌هایی از آن تجربه را در خواب خود گزارش کردند.
اثرات روان‌شناختی تغییر رویاها با واقعیت مجازی
شرکت‌کنندگان در مصاحبه‌های پس از خواب، تأیید کردند که تأثیرات احساسی و روانی برنامه Ripple در رویاهای آنها دوباره تجربه شده و حتی به حالت بیداری آنها نیز منتقل شده است. برای مثال، «شرکت‌کننده شماره ۴» از احساس عمیق یکی شدن با دیگران و از بین رفتن حس فردیت صحبت کرد. همچنین «شرکت‌کنندگان شماره ۲ و ۳» گزارش دادند که تا چند روز پس از آن، حواس آنها مانند حس لمس و بویایی، تقویت شده بود.
نتیجه‌گیری و آینده پژوهش
پژوهشگران نتیجه گرفتند که یافته‌های آنها «راهی برای گسترش مزایای واقعیت مجازی از طریق رویاپردازی مبتنی بر VR» را نشان می‌دهد.
اگرچه این مطالعه در مقیاس کوچکی انجام شده است، اما پژوهشگران معتقد هستند که نتایج آن نشان می‌دهد می‌توان از رویاپردازی مبتنی بر واقعیت مجازی برای گسترش مزایای این فناوری استفاده کرد.
آنها در گزارش خود نوشتند: «این پژوهش راهی جدید برای تحقیقات آینده باز می‌کند تا بررسی شود که ترکیب رویاهای شفاف با واقعیت مجازی تا چه اندازه می‌تواند به بهبود سلامت روان کمک کند.»
