افزایش محسوس آلودگی هوا در تهران و تردد خودروهای فرسوده و فاقد معاینه فنی معتبر، بار دیگر هشدار جدی برای سلامت شهروندان به همراه داشته است. آمار پلیس راهور نشان می‌دهد که در هفت‌ماهه نخست امسال بیش از ۴۹۶ هزار تخلف مرتبط با نداشتن گواهی معاینه فنی و بیش از ۲۴ هزار مورد خودروی دودزا ثبت و مشمول جریمه شده‌اند.
ایرا‌ویو24-اجتماعی
در حالی‌که شاخص آلودگی هوای تهران به‌طور مستمر روند افزایشی دارد، تردد خودروهای دودزا و فاقد گواهی معاینه فنی معتبر به یکی از اصلی‌ترین چالش‌های زیست‌محیطی و بهداشتی پایتخت تبدیل شده است. تازه‌ترین گزارش پلیس راهور تهران بزرگ نشان می‌دهد که در هفت‌ماهه نخست سال جاری، بیش از ۴۹۶ هزار خودروی بدون معاینه فنی شناسایی و جریمه شده‌اند، همچنین با ۲۴ هزار خودروی دودزا برخورد قانونی صورت گرفته است.
طبق قانون، خودروهای شخصی صفر کیلومتر تا چهار سال پس از تولید از انجام معاینه فنی معاف هستند. به عنوان نمونه، خودروی مدل ۱۴۰۱ تا پایان سال ۱۴۰۵ نیاز به مراجعه ندارد و از سال ۱۴۰۶ باید به‌صورت سالانه معاینه فنی دریافت کند. در مقابل، وسایل نقلیه عمومی مانند تاکسی‌ها، اتوبوس‌ها، مینی‌بوس‌ها و وانت‌ها از نخستین سال تولید موظف‌اند هر شش ماه یک‌بار معاینه شوند.
فرآیند بررسی فنی خودروها در مراکز تخصصی شامل آزمون آلایندگی (اندازه‌گیری منواکسیدکربن و هیدروکربن گازهای خروجی)، تست عملکرد سیستم ترمز و تعلیق، بررسی وضعیت فرمان و لاستیک‌ها، کنترل چراغ‌ها و تجهیزات ایمنی و اطمینان از نبود نشتی مایعات می‌شود. تنها در صورت تأیید همه مراحل، برگه و برچسب معاینه فنی معتبر صادر می‌گردد.
به‌گفته سردار موسوی‌پور، رئیس پلیس راهور تهران بزرگ، خودروهای دودزا عمدتاً دچار نقص در سیستم احتراق، فیلتر هوا یا انژکتور هستند و با سوزاندن ناقص سوخت، حجم بالایی از دوده و مواد سمی را وارد جو می‌کنند؛ مسئله‌ای که به‌طور مستقیم سلامت عمومی شهروندان را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد.
از سوی دیگر، قانون‌گذار برای خودروهای بدون معاینه فنی یا دودزا، جریمه‌های سنگینی پیش‌بینی کرده است. میزان جریمه برای خودروهای فاقد معاینه فنی معمولی ۱۰۰ هزار تومان و برای خودروهای دودزا ۲۰۰ هزار تومان در هر ۲۴ ساعت است. این بدان معناست که اگر خودرویی در صبح جریمه شود تا پایان همان روز (ساعت ۲۴) دوباره مشمول جریمه نخواهد شد تا مالک فرصت رفع نقص داشته باشد.
کارشناسان تأکید می‌کنند که مراجعه منظم به مراکز معاینه فنی علاوه‌بر پیشگیری از جریمه، نقش مؤثری در کاهش آلاینده‌ها، حفظ سلامت جامعه و افزایش ایمنی وسایل نقلیه دارد.
