با وجود آن‌که سفر سید عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، به فرانسه در مقطع اوج‌گیری تنش میان تهران و سه کشور اروپایی بر سر فعال‌سازی «مکانیزم ماشه» و صدور قطعنامه شورای حکام، در چارچوب تحلیل‌های متعارف یک اقدام غیرمنتظره تلقی می‌شد، این سفر در فضایی سرد و کم‌نشانه انجام گرفت. وزرای خارجه ایران و فرانسه پشت درهای بسته دیدار و مذاکره کردند و عدم انتشار حتی یک تصویر رسمی یا خروجی رسانه‌ای، گویای حساسیت سطح یا بدگمانی بسیار به نتیجه گفت‌وگوها بود و شاید تلاش طرفین برای مدیریت پرونده در کانال‌های دور از تنش‌های علنی.
اما در ادامه تنها یک روز پس از مذاکرات پاریس، گفت‌وگوی تلفنی عراقچی با کایا کالاس، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، این ارزیابی را تقویت کرد که میان تهران و بروکسل یک چرخه جدید از رایزنی‌های پشت‌پرده فعال شده است؛ چرخه‌ای که احتمالاً با هدف مهار شتاب تنش پس از مکانیزم ماشه و جلوگیری از ورود دو طرف به فاز تقابل ساختاری طراحی شده است.
زهرا ترابی- ایران ویو۲۴
مرتضی مکی کارشناس مسال بین المللی در گفتگو با ایران ویو24، درباره سفر وزیر امور خارجه ایران به فرانسه گفت: با وجود فضای تند و تنش‌آلود میان ایران و غرب به‌ویژه پس از تحولات مربوط به مکانیزم ماشه و قطعنامه‌های مرتبط با برنامه هسته‌ای ایران، فرانسه همچنان تأکید دارد که مسیر دیپلماسی با ایران باید باز بماند.
وی ادامه داد: فرانسه همواره در مذاکرات هسته‌ای با ایران (از برجام تاکنون) مواضعی سخت‌تر و تندتر از دو کشور دیگر اروپایی یعنی آلمان و انگلیس داشته و بعضاً نقش بازیگر «بد» را ایفا کرده است. این کشور معمولاً سطح مطالبات حداکثری از ایران دارد و همین امر بارها روند مذاکرات را دشوار کرده است. با این حال، در مقطع کنونی پاریس تلاش دارد نقش متفاوتی ایفا کند.
او افزود: در حالی که آلمان و انگلیس تقریباً هیچ ابتکار تازه‌ای برای باز نگه‌داشتن مسیر مذاکره نشان نداده‌اند، سفر عراقچی به پاریس نشان‌دهنده تلاش فرانسه برای ایفای یک نقش میانجی‌گرانه است؛ نقشی که هدف آن دریافت پیام‌های ایران و آمریکا و نزدیک کردن دیدگاه‌هاست.
مکی براین باور است: اگرچه همچنان نمی‌توان از امکان دستیابی به نقطه توافق جدید میان تهران و واشنگتن سخن قطعی گفت، اما هر نوع «روزنه کوچک» می‌تواند زمینه‌ای برای آغاز گفت‌وگوهای سیاسی و کاهش تنش‌ها فراهم کند.
این کارشناس در پاسخ به این سوال، آیا پاریس به‌دنبال باز کردن یک کانال دیپلماتیک جدید است گفت: این تحرک سیاسی فرانسه می‌تواند مقدمه‌ای برای گشودن یک کانال دیپلماتیک تازه میان ایران و اروپا و حتی میان ایران و آمریکا باشد. با توجه به فضای بسیار پرتنش کنونی میان تهران و واشنگتن، نقش میانجی‌هایی مانند عمان، قطر یا حتی فرانسه اهمیت بیشتری پیدا کرده است.
او تصریح کرد: هرچند عمان و قطر در ماه‌های گذشته ابتکار قابل توجهی در این زمینه نشان نداده‌اند، اما فرانسه به‌عنوان یک قدرت بزرگ اروپایی و تعیین‌کننده در سیاست خارجی اتحادیه اروپا می‌تواند چارچوبی جدید برای گفت‌وگوهای احتمالی میان ایران و آمریکا تعریف کند.
مکی اظهار کرد: البته تردیدها زیاد است و نگاه‌ها نسبت به موفقیت این تحرک بدبینانه است، زیرا فرانسه در کنار آلمان و انگلیس مواضع بسیار تندی علیه ایران اتخاذ کرده است. اما با این حال، هر روزنه‌ای یک فرصت به‌شمار می‌رود؛ فرصتی برای خروج از وضعیت تعلیق و تنش گسترده‌ای که حوزه‌های مختلف سیاسی، اقتصادی و امنیتی را درگیر کرده است.
او با اشاره به اظهارات وزیر خارجه آلمان مبنی بر از سرگیری ارتباط با ایران گفت: اما این نوع اظهارات بیشتر اظهارات نمایشی و تاکتیکی است. اروپایی‌ها چنین سخنانی را برای حفظ چارچوب مذاکره مطرح می‌کنند تا بتوانند میز گفت‌وگو را به شکلی بچینند که در نهایت مطالبات خود را بر ایران تحمیل کنند.
وی افزود: در چنین حالتی گفت‌وگو مذاکره واقعی نیست، بلکه دیپلماسیِ اجبار است؛ مذاکره‌ای که نتیجه آن پیشاپیش تعیین شده و از ایران انتظار صرفاً تبعیت می‌رود. این با ماهیت مذاکره که باید بر اساس امتیازدهی و درک متقابل باشد، فاصله دارد.
مکی در پایان خاطرنشان کرد: در این میان، ابتکار فرانسه در مقایسه با مواضع آلمان اهمیت بیشتری دارد. اگر فرانسه به‌عنوان یک بازیگر کلیدی و تعیین‌کننده در سیاست خارجی اروپا باب گفت‌وگو را باز نگه دارد، شاید بتوان امید داشت که دو طرف با تعدیل خواسته‌ها به نقطه‌ای مشترک برسند.
