در پی تداوم تنش‌ها میان اسلام‌آباد و کابل و بسته‌شدن متناوب مرزهای دو کشور، دولت افغانستان اعلام کرده است که برای کاهش وابستگی به پاکستان، تجارت خارجی خود را به‌سوی مسیرهای ایران و آسیای مرکزی به‌ویژه بندر چابهار تغییر می‌دهد. بر اساس گزارش رویترز، حجم مبادلات ایران و افغانستان طی شش ماه اخیر به ۱.۶ میلیارد دلار رسیده است؛ رقمی بالاتر از تجارت ۱.۱ میلیارد دلاری با پاکستان، که حاکی از چرخش رویکرد اقتصادی کابل در منطقه است.
ایران‌ویو24-سیاسی
عبدالسلام جواد اخندزاده، سخنگوی وزارت بازرگانی افغانستان، در گفت‌وگو با رویترز اعلام کرد: «تسهیلات بندر چابهار تأخیرها را کاهش داده و به تاجران اطمینان داده است که محموله‌هایشان هنگام بسته شدن مرزها متوقف نخواهد شد.»
او با اشاره به رشد قابل‌توجه مبادلات اقتصادی با ایران افزود، کشورش با استفاده از تخفیف‌های ویژه شامل ۳۰ درصد کاهش تعرفه بندری، ۷۵ درصد تخفیف انبارداری و ۵۵ درصد تخفیف هزینه پهلوگیری در بندر چابهار، انتقال کالاهای ترانزیتی را از این مسیر افزایش داده است.
به گفته ملا عبدالغنی برادر، معاون اقتصادی نخست‌وزیر افغانستان، تاجران افغان سه ماه فرصت دارند قراردادهای خود در پاکستان را تسویه کرده و مسیرهای تجاری جایگزین را فعال کنند. او با متهم کردن پاکستان به «استفاده سیاسی از مسیرهای تجاری»، دستور داده است ترخیص داروهای ساخت پاکستان به‌دلیل کیفیت پایین متوقف شود.
در مقابل، خواجه آصف وزیر دفاع پاکستان این تغییر را بی‌تأثیر بر اقتصاد کشورش دانست و افزود: «افغانستان می‌تواند با هر کشوری تجارت کند، اما ما در مسائل امنیتی سازش نخواهیم کرد.
هم‌زمان با چرخش تجاری افغانستان، هند نیز روابط خود را با طالبان تقویت کرده و پایانه‌های کلیدی بندر چابهار را به‌عنوان حلقه راهبردی اتصال به افغانستان و آسیای مرکزی اداره می‌کند. ایالات متحده نیز در اکتبر گذشته برای تسهیل این همکاری، معافیت شش‌ماهه‌ای از تحریم‌های ایران به دهلی‌نو اعطا کرد.
کابل علاوه بر استفاده از مسیر ایران، حمل‌ونقل از طریق ترکمنستان، ازبکستان و تاجیکستان را نیز افزایش داده است؛ مسیرهایی که بنا بر اعلام مقامات افغان، اکنون سریع‌تر از مسیر پاکستان در حال توسعه‌اند. به گفته اخندزاده، افتتاح دفاتر ترانزیتی افغانستان در میلک و زاهدان گامی مؤثر برای تقویت تجارت منطقه‌ای است.
با وجود این تحولات، مسیر پاکستان همچنان سریع‌ترین راه زمینی افغانستان به دریا محسوب می‌شود. کامیون‌های افغان طی سه روز به بندر کراچی می‌رسند، اما ناامنی‌های مرزی و بستن گذرگاه‌ها موجب کاهش اعتماد تجار به مسیر سنتی اسلام‌آباد شده است.
