«اسماعیل بقایی» سخنگوی وزارت خارجه در نشست خبری هفتگی (دوشنبه 29 اردیبهشت)، در ابتدا ضمن گرامیداشت یاد شهید «ابراهیم رئیسی» رئیس جمهور سابق ایران، درباره شهید «حسین امیرعبداللهیان» وزیرخارجه سابق ایران اظهار کرد: دکتر امیرعبداللهیان الگو و اسوه در اخلاق و تواضع و مسئولیت پذیری و کاردانی و در زمان وزارت ایشان اتفاقات مهمی در عرصه سیاست خارجی رخ داد، از جمله عضویت ایران در شانگهای و بریکس بود. ایشان نقش مهمی در دفاع از مقاومت داشت.
بقایی در ادامه به تحولات دو هفته اخیر در عرصه دیپلماسی از جمله سفرهای «سید عباس عراقچی» به منطقه اشاره کرد و گفت: در منطقه همچنان با بحران همیشگی ناشی از زیاده خواهی و جنگ طلبی رژیم صهیونیستی مواجه بودیم. اتفاقات در غزه و کرانه باختری دردآور است. در ۲۴ ساعت گذشته نزدیک به ۲۰۰ انسان بیگناه کشته و تعداد زیادی زیر آوار هستند و این جنایات در سکوت و بی عملی شورای امنیت و سازمان ملل و نهادهای حقوق بشری و سکوت و حمایت فعال تسلیحاتی آمریکا، انگلیس و برخی کشورهای اروپایی در حال وقوع است.
سخنگوی وزارت خارجه ایران افزود: جنایت علیه بشریت و نسل‌کشی در تاریخ منطقه لکه ننگی است که هیچگاه پاک نخواهد شد و جنایتکاران صهیونیست و حامیانشان باید پاسخگو باشند.
غنی‌سازی یک امر فانتزی نیست که از ایران بخواهیم متوقف و تعلیق کند
«اسماعیل بقایی» سخنگوی وزارت امور خارجه در مورد اظهارات «استیو ویتکاف» پیرامون لزوم توقف مساله غنی سازی در ایران، افزود: درباره غنی سازی آقای وزیر اشاره کردند. موضوع توقف غنی سازی به عنوان بخشی از چرخه طبیعی هسته‌ای ایران به هیچ عنوان قابل پذیرش نیست. غنی سازی یک امر فانتزی نیست که از ایران بخواهیم متوقف و تعلیق کند. غنی سازی یک فناوری و نیاز است برای اطمینان از اینکه صنعت هسته‌ای ایران بدون وقفه به کار خود ادامه خواهد داد. این مهم، حقی است که طبق معاهده منع اشاعه از آن برخورداریم و هم حاصل زحمت دانشمندان ایرانی است. موضع ما صریح و روشن بیان شده است.
بقایی در مورد بسته‌های تحریمی آمریکا علیه ایران در طول دوران مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا، گفت: کلمه دشوار را درباره مذاکره با آمریکا به کار بردم. شما با طرفی مواجهید که به هیچیک به قواعد متعارف دیپلماتیک قائل نیست. نفس اعمال تحریم در حالی که پیگیر مذاکرات هستند، نشانگر عدم جدیت است.
سخنگوی وزارت خارجه در ادامه بیان کرد: هر بسته تحریمی جدید بار سیاست‌گذاران آمریکایی را بیشتر می‌کند و این تحریم‌ها مصداق جنایت علیه بشریت و حقوق بشر تک تک مردم ایران است و اثبات کننده این واقعیت است که نگاه سیاست‌گذاران آمریکایی نسبت به مردم ایران نگاه خصومت‌آمیز است و نباید به ادعاها درباره گفتگو و دیپلماسی باور کرد.
بقایی تاکید کرد: این روند دیپلماتیک را انتخاب کردیم چون بر این باوریم درباره موضوع هسته‌ای هیچ چیزی برای پنهان کردن نداریم. برنامه ایران صلح‌آمیز است. در گزارش‌های آژانس اثبات شده است. این روند پروسه مذاکراتی را دشوارتر خواهد کرد.
بقائی ادامه داد: در رابطه با تغییر مواضع طرف‌های آمریکایی، یکی از کارشناسان این موضوع را به بازی مار و پله تشبیه می‌کرد. هر بار که جلسه مذاکراتی برگزار می‌شود، پیشرفت‌هایی حاصل می‌شود و حداقل دیدگاه‌های یکدیگر را درک می‌کنیم. اما متأسفانه، به محض اینکه طرف‌های آمریکایی به واشنگتن می‌رسند، مواضع جدیدی را اعلام می‌کنند. این امر ایجاد عدم قطعیت مکرر، کار را برای هر روند مذاکراتی دشوارتر می‌کند و بیش از پیش شک و شبهه را در مورد جدیت طرف مقابل در این روند ایجاد می‌کند. این سوالی است که به طور طبیعی طرف‌های آمریکایی باید به آن پاسخ دهند.
موافقتنامه ایران و روسیه به عنوان یکی از الویت‌های سیاست خارجی در دستور کار است
«اسماعیل بقایی» در مورد آخرین وضعیت معاهده ایران و روسیه گفت: مشارکت راهبردی ایران و روسیه موضوع مهمی است. این موافقتنامه به عنوان یکی از الویت‌های سیاست خارجی در دستور کار است. این معاهده در کمیسیون امنیت ملی بررسی شده است و انشاالله به صحن مجلس برای تصویب ارسال شود.
وی درباره مشارکت ایران در عملیات حفظ صلح سازمان ملل نیز اظهار داشت: در رابطه با اعلام آمادگی ایران در جریان یک اجلاس عالی رتبه در برلین درباره عملیات حفظ صلح سازمان ملل است. از گذشته همکاریی‌هایی داشتیم و اعلام آمادگی هم کردیم در برنامه‌های حفظ صلح سازمان ملل مشارکت کنیم و این نشانگر رویکرد مسئولانه ایران برای حفظ صلح و امنیت بین‌المللی در مناطقی که منازعاتی است.
کشورهای اروپایی در رویکرد غیرسازنده خود تجدید نظر کنند؛ فعال شدن مکانیزم ماشه، بدون پاسخ نمی ماند
بقایی در مورد تهدید اروپایی ها درباره فعال شدن مکانیزم ماشه گفت: هیچ امر ناحق و هیچ اقدام غیردوستانه و خصمانه‌ای را بی پاسخ نمی‌گذاریم. استفاده از سازوکار ماشه مبنا و دلیل منطقی ندارد. برنامه ایران صلح‌آمیز است. اگر می‌توانند اثبات کنند کوچک‌ترین انحرافی در برنامه ایران صورت گرفته می‌توانند عنوان کنند در شورای امنیت مطرح می‌کنند.
وی ادامه داد: آنچه متوجه نیستیم سوءاستفاده این کشورها از اختیارات در شورای امنیت است. استفاده از این سازوکار به این معناست که طرف‌های استفاده کننده از این ابزار قائل به یک رویکرد مذاکراتی نیستند و به دنبال استفاده از ابزار ارعاب و تهدید علیه ایران هستند. که ما نیز اقداماتی را بی تردید انجام خواهیم داد.
سخنگوی وزارت خارجه گفت: این به معنی تجدیدنظر در رویکردهای ما خواهد بود. امیدواریم کشورهای اروپایی در رویکردهایی که در فضای رسانه‌ای اتخاذ کردند تجدیدنظر کنند و این شمشیر دولبه‌ای است.
بقایی در مورد عدم حضور اروپا در مذاکرات ایران و آمریکا، گفت: اروپایی‌ها حتماً می‌توانند نقش سازنده‌ای را ایفا کنند که این انتخاب خودشان است. این عدم حضور به نوعی انتخاب خودشان بوده و طی ماه‌های اخیر آن‌ها نشان ندادند که به دنبال رویکرد سازنده هستند بلکه گفتارها و رفتارهای آنان از جمله طرح قطعنامه‌ها در شورای امنیت و طرح سازوکار ماشه نمی‌تواند نشانه رویکرد سازنده باشد. طرف اروپایی تمایل به بازیگری سازنده در روند مذاکرات ندارد.
وی در مورد زمان پایانی برجام، گفت: قطعنامه ۲۲۳۱ تا اکتبر ۲۰۲۵ زمان دارد و بعد از آن موضوع هسته‌ای ایران باید از دستورکار شورای امنیت خارج شود.
نقش قطر در مذاکرات قطعاً بسیار مهم است
وی با اشاره نقش قطر و عمان در مذاکرات، گفت: به طور کلی با همه کشورهای حاشیه خلیج فارس ارتباط خوبی داریم. هفته گذشته وزیر خارجه به عربستان، قطر، عمان و امارات سفری را داشتند و در مورد مذاکرات صحبت کردند. کشورهای خلیج فارس رابطه همسایگی را در نظر بگیرند و در دیدگاه و رویکردهایشان مبتنی بر پیشبرد منطقه قوی و با ثبات و مصون از سوءنفوذ باشد. نقش قطر در مذاکرات قطعاً بسیار مهم است و این یکی از نشانه‌های رویکرد اثرگذار ایران در نگاه به منطقه و توجه به همسایگان به عنوان شرکای مهم ایران در امر تلاش برای حفظ و صیانت منطقه در برابر هرگونه ناامنی و چالش‌هایی که ممکن است از سوی برخی اعمال شود.
استقبال ایران از خلع سلاح پ.ک.ک
«اسماعیل بقایی» سخنگوی وزارت خارجه ایران با اشاره به خلع سلاح پ. ک. ک گفت: ما از خلع سلاح پ. ک. ک استقبال کردیم و امیدواریم سبب امنیت در منطقه باشد. مقامات اقلیم کردستان به مسئولیت خود برای جلوگیری از اقدامات تروریستی واقفند. حفظ تمامیت ارضی عراق برای ما مهم است.
سفر رئیس جمهور به عمان از مدتی قبل دستور کار بوده و انجام خواهد شد
بقایی در مورد آخرین وضعیت انتصاب رؤسای نمایندگی‌ها گفت: در مورد انتصابات، تصمیم‌گیری شده است. مکزیک ابوالفضل پسندیده، اروگوئه مجتبی بنی اسدزاده، ساحل عاج میگونی و یکی از همکاران خانم برای سرکنسولگری در آلماتی سونا احمدی انتخاب شده است.
سخنگوی وزارت خارجه ایران در مورد سفر پزشکیان به عمان گفت: این امر معمولی است. ما با عمان روابط خوبی داریم. این سفر از مدتی قبل دستور کار بوده و انجام خواهد شد اما جزئیات را دفتر رئیس جمهور اطلاع رسانی خواهند کرد.
بازداشت اتباع ایرانی در اروپا سیاسی است
وی در مورد بازداشت مهدیه اسفندیاری در فرانسه گفت: اطلاعاتی که از سفارت گرفتیم اینکه پس از پیگیری‌های مکرر دیدار کنسولی را اجازه دادند و همکاران کنسولی ما دیدار داشتند. برای ما اتهامات روشن نیست. تنها چیزی که شنیدیم اینکه در صفحات مجازی شأن در مورد مردم غزه حمایت کردند.
وی در مورد بازداشت اتباع ایرانی توسط انگلیس، ادامه داد: در انگلیس نیز کشورهای اروپایی از هم الگوبرداری می‌کنند. در بازداشت اتباع ایرانی در انگلیس تمام عناصر بازداشت خودسرانه دیده می‌شود. هنوز مشخص نشده به چه اتهامی بازداشت شدند. ۳ نفر هنوز بازداشت هستند و مابقی آزاد شدند و توضیح داده نشده که اتهامات آنان چیست. خود مفهوم ارتباط با دولت ایران مفهوم نامعلومی است، زیرا یک تبعه برای کارهای کنسولی باید با کشور خودش ارتباط داشته باشد. روز گذشته کاردار انگلیس احضار و مراتب اعتراض ایران گفته شد. ما خواستار توضیح مقامات انگلیس هستیم و این احتمال را که شائبه سیاسی دارد، رفع کنند.
ملاک و مبنای ما مواضع طرف آمریکایی در میز مذاکره است
«اسماعیل بقایی» سخنگوی وزارت خارجه ایران در مورد اظهارات مقامات آمریکا در سطح رسانه‌ها، گفت: ملاک و مبنای ما مواضع صریحی است که طرف آمریکایی در میز مذاکره دارد. مذاکره قواعد خاص خود را دارد. نباید القا شود که موضع گیری‌هایشان در سطح رسانه برایمان مهم نیست، ما موضع گیری‌ها در مذاکره و سطح عمومی را رصد می‌کنیم. این تناقضات در روند مذاکرات تأثیر خواهد گذاشت.
هیچ پیشنهاد مکتوبی از آمریکا دریافت نکردیم؛ قرار نیست ایده کنسرسیوم جایگزین غنی سازی اورانیوم توسط ایران شود
وی در مورد پیشنهاد مکتوب آمریکا به ایران، گفت: موضوعات بسیار تکرار شده و بعضاً رسانه‌های فارسی زبان گزارشات منابع خارجی را ترجمه کردند و بر شبهات دامن زده است. ما هیچ پیشنهاد مکتوبی را دریافت نکردیم. این پیشنهاد اگر شفاهی هم بوده به صورت مکرر تغییر داده می‌شود و هر بار بحثی را طرف‌های مذاکره کننده مطرح می‌کنند. این خودش باعث ابهام و سردرگمی می‌شود. مواضعی که در میز مذاکره مطرح شده در مواردی با گزارشات رسانه‌ای کاملاً مغایر بوده است.
بقایی ادامه داد: نکته دیگر درباره کنسرسیوم است. ما هیچوقت آن را مطرح نکردیم و این ایده در دو دهه وجود داشته و در برخی موارد از برخی طرف‌ها بحث می‌شد. بد نیست در منطقه ما مجتمع‌های سوخت تشکیل شود تا همه کشورهای منطقه سرمایه گذاری کنند. اگر چنین ابتکاری باشد ما استقبال می‌کنیم اما چنین ایده‌ای قرار نیست جایگزین غنی سازی اورانیوم توسط ایران شود. اگر نیت از طرح آن این است که ما از غنی سازی منصرف شویم، چنین چیزی اتفاق نخواهد افتاد.
جامعه بین المللی مراقب اقدام های خرابکارانه رژیم صهیونیستی باشد
سخنگوی وزارت خارجه در پاسخ به سوالی درخصوص احتمال توسل رژیم صهیونیستی به عملیات خرابکارانه برای تأثیرگذاری منفی بر روند مذاکراتی غیرمستقیم بین ایران و آمریکا گفت: رژیم صهیونیستی ثابت کرده هیج حد و مرزی در نقض قوانین وهنجارهای بین‌المللی قائل نیست، وقایعی که در غزه در حال وقوع است، اشغال خاک دو کشور سوریه و لبنان حملات مکرر به یمن، ترورهای صورت گرفته از جمله ترور دانشمندان هسته‌ای ایران، نمونه‌هایی از تخریب روندهایی است که رژیم صهیونیستی به نوعی فکر می کرده مخالف مطامع خودش است.
وی ادامه داد: هیچ کس نمی تواند این احتمال را رد کند که در آینده هم رژیم صهیونیستی متوسل به یک اقدام ایذایی نشود که انگشت اتهام به سمت ایران دراز شود تا بهانه و مبنایی برای ایجاد درگیری در منطقه پیدا کند. جامعه بین‌المللی رویکردهای مخرب رژیم صهیونیستی را به خوبی شناخته و باید مراقب باشد که این رژیم در راستای اعمال جنایات و توسعه‌طلبی‌هایش بیش از این مرتکب اقدامات خلاف صلح و ثبات بین‌المللی نشود.
درباره حقابه ایران از هیرمند گفتگو انجام شده است
سخنگوی دستگاه دیپلماسی درباره اقدام عملی برای حقابه ایران از هیرمند گفت: حتماً هر بحثی با طرف افغانستانی مطرح کنیم جدی و شفاف است. در گفتگویی که وزیر خارجه حکومت سرپرست افغانستان با وزیر خارجه و بهرامی مدیرکل آسیای جنوبی در حاشیه مجمع گفتگوی تهران داشت به تعهد افغانستان به معاهده هیرمند تأکید داشت و حتی فراتر رفت که اگر چنین معاهده‌ای نبود ما به عنوان همسایه خود را موظف به تأمین حقابه می‌دانیم. این موضوع را در دستورکار همواره داشته و داریم.
درباره بیابان ریزگردها تا الان دو سه نوبت نشست‌های منطقه‌ای برگزار شده است
بقایی در مورد مبارزه با ریزگردها در منطقه و ممانعت از بیابان‌زایی، تصریح کرد: گرد و غبار با منشأ خارج از مرزها بسیاری از شهرها و روستاهای ما را دچار مشکل کرده و از چند سال قبل بحث ایجاد سازوکار منطقه‌ای برای همکاری جهت مقابله با بیابان‌زایی از جمله با تثبیت شن‌های روان و درختکاری در دستور کار بوده و تا الان دو سه نوبت نشست‌های منطقه‌ای برگزار شده است برای راه‌حل همکاری منطقه‌ای.
بقایی افزود: سازمان محیط زیست پیگیر این موضوع است و امروز صبح با خانم انصاری صحبت کوتاهی داشتم و پیگیر هستند و ما در دستگاه دیپلماسی وظیفه داریم پیگیری کنیم. با عراق، کویت، عربستان و در مقطعی با سوریه صحبت‌هایی شد چون بخش قابل توجهی از گرد و غبار از سوی بیابان‌ها این کشورها می‌آید. این پدیده نیازمند همکاری کشورهای منطقه است. امیدواریم با توجه به فضای خوب همکاری، ایجاد سازوکار منطقه‌ای در این خصوص در دستورکار قرار گیرد و کار عملیاتی مؤثر و هدفمند انجام دهیم.
تا این لحظه هیچ زمان و مکانی برای دور پنجم مذاکرات قطعی نشده است
وی در مورد زمان و مکان برگزاری دور پنجم مذاکرات، گفت: تا این لحظه هیچ زمان و مکانی قطعی نشده است.
خلف وعده آمریکا در قبال ارسال کمک‌های انسان‌دوستانه به غزه
بقایی درباره عدم اجازه ارسال محموله‌های انسان‌دوستانه به غزه، گفت: این نشانه دیگری است که نمی‌توان به وعده طرف آمریکایی که قرار بود نقشی مثبت ایفا کند، اعتماد کرد. تقریباً بلافاصله بعد از نشان دادن حسن نیت از طرف حماس عملاً حملات رژیم صهیونیستی تشدید شد و ۲۰۰ انسان بی گناه به خاک خون کشیده شدند. این واقعیت‌های منطقه ما را نشان می‌دهد و اینکه طرف آمریکایی عملاً به وعده‌های خود وفا نکرده است.
آخرین انتصاب‌ها در وزارت‌خارجه
وی در مورد انتصاب سفرای جدید خاطرنشان کرد: طبق معمول، تعدادی از سفارتخانه‌ها که دوره مأموریت رؤسای نمایندگی‌ها و سفراء خاتمه یافته، در حال بررسی هستند. مواردی که می‌توانم در حال حاضر اشاره کنم، شامل مراحل پایانی یا درخواست تأیید از سوی کشور میزبان است. برای مکزیک، آقای ابوالفضل پسندیده و آقای مجتبی بنی‌اسدی برای نیجریه و آقای مهدوی رجا منصوب شده‌اند. همچنین برای ساحل عاج، آقای میگونی در آخرین مراحل اداری قرار دارند. یکی از همکاران خانم سونا احمدی، که در حال حاضر مشاور وزیر در امور زنان هستند، نیز برای سرکنسولگری آلماتی در قزاقستان انتخاب شده‌اند. به محض اینکه این انتصابات قطعی شود یا موارد دیگری پیش بیاید، من به موقع اطلاع‌رسانی خواهم کرد.
