با گذشت نزدیک به یک‌ماه از توقف درگیری میان ایران و اسرائیل، اقتصاد کشور هنوز از شوک جنگ خارج نشده است. هومن عمیدی، تحلیلگر اقتصادی، معتقد است دولت بدون ارزیابی دقیق خسارت‌ها و اصلاح ساختارهای ناکارآمد، نمی‌تواند وارد مرحله بازسازی اقتصادی شود. او هشدار می‌دهد: «بدون جذب سرمایه خارجی، به‌روزسازی فناوری تولید و ترک نگاه امنیتی به سرمایه‌گذار، اقتصاد ایران در دوران پسا‌جنگ به بن‌بست کامل خواهد رسید. ادامه این روند، کشور را با موج جدیدی از ورشکستگی بانک‌ها، تعطیلی صنایع و نارضایتی اجتماعی مواجه می‌کند.»
زهرا ترابی- ایران ویو24
هومن عمیدی تحلیلگر اقتصادی در گفتگو با ایران ویو24 در پاسخ به این پرسش، با گذشت نزدیک به یک ماه از آتش‌بسی که بین ایران و اسرائیل صورت گرفت، هنوز اقتصاد کشور جان نگرفته است. دولت برای مدیریت اقتصاد در دوره پسا‌جنگ باید چه اقدامی انجام دهد؛ گفت: اولین گام در هر بحران، برآورد میزان خسارات است. باید بدانیم که دقیقاً چه حجم و چه عددی خسارت وارد شده است. دولت از پیش با مشکلات متعددی دست‌به‌گریبان بود؛ حالا بحران جنگ نیز به آن اضافه شده است. یکی از مشکلات ساختاری، ناترازی انرژی است. ما به‌صورت جداگانه در برق، گاز یا آب با مشکلاتی روبرو هستیم، اما وقتی این مشکلات با هم هم‌زمان شوند، بحران عمیق‌تر می‌شود.
وی ادامه داد: اکنون، مسئله حیاتی آب است. وضعیت ذخایر آبی بسیار نگران‌کننده است؛ بارندگی نداشتیم، منابع آبی کاهش یافته، و دولت برای تأمین آب با چالش جدی روبروست. تا زمانی که دولت نفهمد بدون سرمایه‌گذاری، هیچ معجزه‌ای رخ نمی‌دهد، این مسائل حل نخواهند شد.
او اضافه کرد: برای سرمایه‌گذاری هم چالش‌های جدی وجود دارد. هزینه پول در کشور بالاست و نرخ بهره بسیار غیرواقعی است. سرمایه‌گذار داخلی یا خارجی چرا باید وارد تولید شود، در حالی که می‌تواند با ریسک پایین‌تر در جاهایی مثل ترکیه یا حتی سپرده بانکی، سود ۳۰ تا ۴۰ درصدی بگیرد؟ این وضعیت تولید را به بن‌بست کشانده است.
عمیدی اظهار کرد: همه چیز در اقتصاد باید براساس نرخ‌های واقعی تنظیم شود. متاسفانه وضعیت به گونه ایی است که هزینه‌ها دلاری شده، اما درآمدها ریالی باقی مانده است. نتیجه این است که نه دستمزدها واقعی است، نه قیمت‌گذاری‌ها، و نه سیاست‌های اقتصادی دولت پاسخگوست.
این کارشناس گفت: بودجه‌های غیرضروری، مخصوصاً برای نهادهای فرهنگی که کارکرد مشخصی ندارند، از منطق خارج شده است. دولت از مردم انتظار ریاضت اقتصادی دارد، اما برای خودش هزینه‌تراشی می‌کند. دولت چاق و ناکارآمدی که فقط به‌فکر تأمین هزینه‌های خود از نفت است، نمی‌تواند از اقتصاد مردم حمایت کند.
هومن عمیدی تصریح کرد: در حال حاضر، نرخ بهره بالا و کسری بودجه، دو تیغ خطرناکی هستند که اقتصاد را فلج کرده‌اند. دولت یا باید بهره را بالا ببرد یا پول چاپ کند؛ هر دو راه، تورم‌زاست. این یعنی اقتصاد در وضعیت «قفل» قرار دارد.
او با اشاره به راهکاری که دولت باید در این زمینه پیاده کند پاسخ داد: پاسخ در تعامل با جهان نهفته است. استفاده از منابع بین‌المللی مانند صندوق بین‌المللی پول، جذب سرمایه خارجی، به‌روزرسانی فناوری در تولید و کشاورزی، و افزایش بهره‌وری. ما هنوز با ابزارها و روش‌های صد سال پیش کشاورزی می‌کنیم و راندمان پایین است.
او در ادامه افزود: این مشکلات دیروز هم وجود داشتند و اگر تغییری نکنیم، فردا بدتر خواهند شد. هیچ‌کس مسیر درست را پیشنهاد نمی‌دهد یا اگر هم پیشنهاد دهد، اجرا نمی‌شود. راه‌حل این وضعیت تکراری، تعامل با دنیا و جذب سرمایه‌گذاری خارجی است. اگر حتی کشورهای متخاصم در کشور ما منافع اقتصادی داشته باشند، هم امنیت اقتصادی خواهیم داشت و هم امنیت نظامی.
این کارشناس اقتصاد گفت: نگاه امنیتی به سرمایه‌گذار خارجی باعث شده حتی سرمایه‌گذار داخلی هم عقب‌نشینی کند. وقتی کسی می‌تواند با سپرده‌گذاری سود بالا بگیرد، چرا باید وارد تولید شود؟ همین وضعیت است که در نهایت منجر به ورشکستگی بانک‌ها خواهد شد. چون وام‌هایی که داده‌اند، با نرخ‌های بالا بازنمی‌گردند.
عمیدی در پایان خاطرنشان کرد: دارایی‌های سمی بانک‌ها که در قالب کارخانه و ملک و زمین ضبط‌شده‌اند، قابل نقد شدن نیستند و بانک نمی‌تواند سپرده مردم را پس بدهد. بنابراین، حمایت از تولید فقط شعار نیست؛ یک ضرورت است. اگر دولت از مسیر فعلی خارج نشود، موج بزرگی از ورشکستگی در بخش بانکی، تعطیلی تولید، و نارضایتی اجتماعی در راه است.
