استقرار سامانه «باراک ام‌ایکس» در قبرس را می‌توان نقطه عطفی در مسیر تبدیل قبرس به پایگاه راهبردی اسرائیل در شرق مدیترانه دانست. رسانه‌های ترکیه‌ای این اقدام را «تهدید مستقیم» علیه ترکیه ارزیابی کرده‌اند. این تحول در سطح ژئوپلیتیک نیز، نشانه‌ای از بازگشت رقابت نظامی آشکار در منطقه‌ای است که سال‌هاست محل تلاقی منافع انرژی، امنیت و نفوذ قدرت‌های منطقه‌ای است.
ایران ویو 24- بین الملل
تحرکات اخیر رژیم اسرائیل در شرق مدیترانه با استقرار سامانه پیشرفته دفاع هوایی «باراک ام‌ایکس» ساخت شرکت صنایع هوافضای اسرائیل (IAI) در بخش جنوبی جزیره قبرس، معادلات امنیتی منطقه را وارد مرحله‌ای تازه کرده است؛ اقدامی که به‌باور تحلیلگران، نمادی از همکاری هماهنگ میان اسرائیل، یونان و قبرس برای محدودسازی نقش ترکیه در منطقه مدیترانه به شمار می‌رود.
رسانه‌های اسرائیلی گزارش داده‌اند این سامانه قادر است پهپادها، جنگنده‌ها و موشک‌های کروز را هم‌زمان رهگیری و مقابله کند و اکنون بخشی از حریم هوایی قبرس را زیر پوشش دفاعی اسرائیل قرار داده است. گزارش رویترز نیز تأکید دارد که ترکیه «تماشاگر تلاش‌ها برای برهم‌زدن تعادل شکننده در قبرس» است و در واکنش هشدار داده است که «اقداماتی برای تضمین امنیت ترک‌نشین‌های شمال جزیره در جریان است».
وزارت دفاع ترکیه در واکنش رسمی اعلام کرد استقرار سامانه دفاعی اسرائیل در قبرس جنوبی «امنیت جزیره را متزلزل» کرده و ممکن است باعث تغییر توازن نظامی در منطقه شود. برخی رسانه‌های ترکیه‌ای نیز با اشاره به برد راداری و موشکی این سامانه، آن را «تهدیدی مستقیم» برای عملیات هوایی ارتش ترکیه در سواحل مدیترانه عنوان کردند.
چرا قبرس؟ چرا «باراک ام‌ایکس»؟
قبرس، که از سال ۱۹۷۴ به دلیل مداخله ترکیه به دو بخش ترک‌نشین شمالی و یونانی‌نشین جنوبی تقسیم شده، مدت‌ها زیر سامانه‌های قدیمی عمدتاً روسی عمل کرده است. اکنون، به‌دلیل تحریم‌ها و کمبود قطعات یدکی، نیکوزیا تصمیم گرفته است از سیستم‌های مدرن‌تر غربی/اسرائیلی استفاده کند. سامانه «باراک ام‌ایکس» با برد تقریبی تا ۱۵۰ کیلومتر، توان مقابله با طیف گسترده‌ای از تهدیدات هوایی را دارد؛ از جمله پهپاد، جنگنده و کروز. استقرار این سامانه در پایگاه‌های قبرس می‌تواند پوشش هوایی را گسترش دهد و عملاً برد تأثیر آن تا سواحل ترکیه نیز برسد.
پیامدهای امنیتی برای ترکیه
از منظر آنکارا، توسعه سامانه دفاعی اسرائیل و استقرار آن در قبرس سه پیامد مهم دارد:
۱. تضعیف موقعیت ژئوپلیتیکی ترکیه در شرق مدیترانه
هرچه همکاری یونان–قبرس–اسرائیل در حوزه دفاعی، اطلاعاتی و انرژی گسترده‌تر شود، محور جدیدی در مقابل ترکیه شکل می‌گیرد که می‌تواند ترکیه را از مسیرهای انتقال انرژی و موقعیت راهبردی دور کند.
۲. افزایش نگرانی‌های امنیتی ترکیه
ترکیه نگران است که استفاده از سامانه‌هایی چون «باراک ام‌ایکس» در قبرس، همراه با ایجاد مراکز نظارتی-سایبری مشترک اسرائیل در منطقه، بتواند تهدیدی مستقیم برای پوشش عملیاتی هوایی، دریایی و اطلاعاتی آنکارا ایجاد کند.
۳. کاهش نفوذ ترکیه در قبرس و منطقه شمال مدیترانه
با گسترش همکاری نظامی میان یونانی‌نشین قبرس و اسرائیل، موقعیت بخش ترک‌نشین شمالی قبرس و نقش ترکیه به‌عنوان محافظ آن منطقه تضعیف می‌شود. ضمن آن‌که ترکیه می‌بیند که بخش جنوبی قبرس در مسیر تبدیل به نقطه لجستیکی و نظامی برای اسرائیل قرار گرفته است.
بر این اساس استقرار سامانه «باراک ام‌ایکس» در قبرس را می‌توان نقطه عطفی در مسیر تبدیل قبرس به پایگاه راهبردی اسرائیل در شرق مدیترانه دانست. رسانه‌های ترکیه‌ای این اقدام را «تهدید مستقیم» علیه ترکیه ارزیابی کرده‌اند. این تحول در سطح ژئوپلیتیک نیز، نشانه‌ای از بازگشت رقابت نظامی آشکار در منطقه‌ای است که سال‌هاست محل تلاقی منافع انرژی، امنیت و نفوذ قدرت‌های منطقه‌ای است.
گفتنی است باید یادآور شد قبرس در سال های اخیر با موجی تازه از مهاجرت اسرائیلی‌ها و خرید هزاران ملک روبه‌روست؛ روندی که برخی آن را «استقرار خاموش» می‌نامند.
مدیترانه در آستانه تغییر ژئوپلیتیک؛ آیا قبرس هدف اشغال خاموش اسرائیل است؟
