یسری ابوشادی، بازرس ارشد سابق آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، در گفت‌وگو با یک رسانه مصری، بازرسی‌های آژانس از ایران را سختگیرانه و بر تبعیض آشکار آژانس در قبال برنامه هسته‌ای اسرائیل تاکید کرد.
ایران‌ویو۲۴-بین‌الملل
یسری ابوشادی، بازرس ارشد سابق آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، در مصاحبه‌ای با یک شبکه مصری به تشریح جزئیات و توافق اخیر بین ایران و آژانس در قاهره پرداخت.
وی در پاسخ به سؤالی درباره نظر خود نسبت به این توافق و نقش مصر در کاهش تنش‌های منطقه‌ای گفت: «ابتدا از تلاش‌های مصر که واقعاً غافلگیرکننده بود، تقدیر می‌کنم. با وجود اینکه من مسائل ایران را با دقت دنبال می‌کنم، تصور نمی‌کردم قاهره میزبان رافائل گروسی، مدیرکل آژانس، و همچنین سید عباس عراقچی، معاون وزیر خارجه ایران، باشد. این واقعاً شگفت‌آور بود.»
ابوشادی با بیان اینکه مصر به دو دلیل عمده نقش میانجیگری را ایفا کرد، اظهار داشت: «دلیل اول اینکه ایران کشوری محوری در خاورمیانه است و تأثیرات بزرگی در منطقه دارد و دلیل دوم اینکه مصر عضو شورای حکام آژانس است و به نمایندگی از کشورهای در حال توسعه نقش مهمی ایفا می‌کند.»
بازرس سابق آژانس نقش مصر در این توافق را «بسیار کلیدی» توصیف کرد و افزود: «شگفتی اصلی این بود که گروسی به مصر آمد و این توافق را امضا کرد. او پذیرفت که روش جدید پیشنهادی ایران برای بازرسی‌ها مورد قبول آژانس است. این روش در واقع چیزی نیست جز اجرای دقیق همان تعهداتی که آژانس از هر کشور عضو پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (ان‌پی‌تی) انتظار دارد.»
وی با تصریح بر سخت‌گیری بیش از حد در بازرسی‌های گذشته از ایران خاطرنشان کرد: «در سال‌های اخیر، بازرسی‌ها از ایران بیش از حد سختگیرانه بوده، به‌طوری‌که ۲۰ درصد از کل بازرسی‌های آژانس در جهان صرف ایران شده، در حالی که ایران تنها ۲ درصد از تأسیسات هسته‌ای جهان را دارد. این نشان‌دهنده اغراق بیش از حد در مورد ایران است.»
ابوشادی در پاسخ به سؤال درباره نقش این توافق در کاهش تنش و ازسرگیری همکاری پایدار گفت: «به زودی کنفرانس عمومی آژانس برگزار می‌شود و من هم در آن شرکت خواهم کرد. این کنفرانس مسائل زیادی را مشخص خواهد کرد. ایران همچنین شکایتی علیه اسرائیل مطرح کرده و احتمالاً پیشنهادی برای صدور قطعنامه‌ای ارائه خواهد داد که به احتمال زیاد به نفع ایران خواهد بود، زیرا اسرائیل و آمریکا به تأسیسات هسته‌ای تحت نظارت آژانس حمله کرده‌اند که نقض تمامی قراردادها و معاهدات است.»
وی به شرط مهم ایران در این توافق اشاره کرد و افزود: «ایران در توافق قاهره شرطی گذاشت که شاید در رسانه‌ها خیلی پررنگ نشد. ایران پذیرفت بازرسان آژانس به تأسیسات اعلام‌شده بازگردند، اما به شرطی که مکانیسم ماشه توسط تروئیکای اروپایی فعال نشود. اگر این اتفاق نیفتد، ایران تهدید کرده که توافق را اجرا نخواهد کرد. باید منتظر بمانیم و ببینیم آیا این کشورها تحریم‌ها را فعال می‌کنند یا خیر.»
ابوشادی در پاسخ به پرسشی درباره تبعیض آژانس در قبال اسرائیل گفت: «استدلال قدیمی این است که اسرائیل معاهده ان‌پی‌تی را امضا نکرده است. متأسفانه ان‌پی‌تی که از سال ۱۹۷۰ اجرایی شد، دو نقص بزرگ داشت: برای پنج قدرت بزرگ (دارای حق وتو و سلاح هسته‌ای) جدول زمانی برای خلع سلاح هسته‌ای تعیین نکرد و تا امروز آن‌ها هزاران سلاح هسته‌ای دارند و اینکه این معاهده همه کشورهای جهان را ملزم به امضا نکرد و فقط چهار کشور آن را امضا نکردند؛ اسرائیل، هند، پاکستان و کره شمالی.»
وی با انتقاد از رفتار دوگانه جامعه بین‌الملل افزود: «اسرائیل همیشه بهانه می‌آورد که چون ان‌پی‌تی را امضا نکرده، تعهدی ندارد. در حالی که عراق به دلیل نقض این معاهده نابود شد، اما اسرائیل که هر روز آن را نقض می‌کند و صدها سلاح هسته‌ای دارد، مورد انتقاد قرار نمی‌گیرد. این به دلیل لابی صهیونیستی در کشورهای غربی است که از اسرائیل حمایت می‌کنند. حتی اخیراً ۱۰ کشور (طی رأی‌گیری در مجمع عمومی سازمان ملل) با تشکیل دولت فلسطینی مخالفت کردند.»
ابوشادی به کشورهای عربی هشدار داد: «آیا باید به ان‌پی‌تی پایبند بمانند، در حالی که امنیت ملی‌شان هر روز تهدید می‌شود؟ وزیر اسرائیلی اخیراً گفته بود که می‌توانستند در غزه از بمب هسته‌ای استفاده کنند. ایران و حتی مصر در گذشته با تهدیدات هسته‌ای اسرائیل مواجه بوده‌اند. کشورهای عربی باید موضع واحدی اتخاذ کنند و اگر اسرائیل حسن‌نیت نشان ندهد و ان‌پی‌تی را امضا نکند، کشورهای عربی نباید خود را ملزم به ادامه این معاهده بدانند.»
وی در پاسخ به سؤال پایانی درباره واکنش اسرائیل و آینده مذاکرات گفت: «ابتدا باید بدانیم که اسرائیل ضرباتی به ایران زد، اما ایران هم ضربات دردناکی به اسرائیل وارد کرده است. ایران توانایی پاسخگویی دارد. اسرائیل نمی‌تواند به‌راحتی دوباره به ایران حمله کند، چون ایران اکنون اقدامات پیشگیرانه را اتخاذ کرده است.»
ابوشادی در پایان نتیجه‌گیری کرد: «اسرائیل با توافق اخیر ایران و آژانس چندان موافق نبود، اما در این مورد قدرتی ندارد. درباره مذاکرات ایران و آمریکا، اگر مکانیزم ماشه تا ۲۷ یا ۲۸ سپتامبر فعال نشود، احتمال ازسرگیری مذاکرات و بازرسی‌ها وجود دارد. اما اگر سه کشور اروپایی بر فعال‌سازی تحریم‌ها اصرار کنند، همه‌چیز به حالت قبل بازمی‌گردد.»
