در نخستین تماس رسمی پس از توافق ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در قاهره، وزرای خارجه سه کشور اروپایی و مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در تماسی تلفنی با وزیر امور خارجه ایران، بدون اشاره به همکاری‌های تهران با آژانس، خواستار بازرسی از «سایت‌های حساس» ایران شدند؛ اقدامی که تحلیلگران آن را تلاش اروپا برای تثبیت روایت فشار و کوچک‌نمایی اقدامات ایران در افکار عمومی می‌دانند.
ایران ویو24- سیاست خارجی
امروز وزرای خارجه ایران و سه کشور اروپایی (آلمان، انگلیس و فرانسه) به همراه مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در تماسی تلفنی درباره آخرین اقدامات خود برای حفظ زمینه دیپلماسی در موضوع مذاکرات هسته‌ای ایران گفت‌وگو کردند. این تماس نخستین گفت‌وگوی رسمی میان طرف‌ها پس از توافق اخیر ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در قاهره بود؛ توافقی که تهران انتظار داشت منجر به مواضع سازنده‌تر اروپا شود، اما مواضع بعدی اروپایی‌ها نشان داد که رویکرد آنان همچنان بر اعمال فشار و کوچک‌نمایی اقدامات تهران است.
«کایا کالاس» مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا پس از این تماس تلفنی با «سید عباس عراقچی» وزیر امور خارجه ایران، خواستار همکاری کامل ایران با آژانس و «دسترسی بدون تأخیر» به سایت‌های هسته‌ای شد. این اظهارات در حالی مطرح شد که تهران اخیراً توافق جدیدی را با آژانس امضا کرده و همکاری‌های خود را ادامه می‌دهد.
وزارت خارجه آلمان نیز در اطلاعیه‌ای رسمی اعلام کرد که در این تماس، وزرای خارجه سه کشور اروپایی و نماینده عالی اتحادیه اروپا خواستار بازرسی از «سایت‌های حساس» ایران شدند. در بیانیه آلمان همچنین بدون هیچ اشاره به ابتکار تعامل جویانه ایران با آژانس، ادعا شده است که ایران «هنوز اقدامات منطقی و دقیق لازم برای تمدید قطعنامه ۲۲۳۱ را انجام نداده» و باید هرچه سریع‌تر مذاکرات را از سر بگیرد، اجازه بازرسی‌ها را بدهد و به ذخایر اورانیوم غنی‌شده با غلظت بالا رسیدگی کند.
همزمان، یک سخنگوی وزارت خارجه آلمان در گفت‌وگو با خبرگزاری فرانسه با تکرار این ادعاها گفت: «توپ در زمین ایران است» و پیشنهاد «تمدید موقت اسنپ‌بک» در صورت انجام تعهدات مشخص از سوی تهران را مطرح کرد. وی مدعی شد گام‌های برداشته‌شده از سوی ایران «کافی نبوده است».
تحلیلگران روابط بین‌الملل این رویکرد را پیش‌دستی در اطلاع‌رسانی و تلاشی برای تثبیت روایت اروپایی‌ها از گفت‌وگوهای دیپلماتیک با تهران می‌دانند؛ رویکردی که نه‌تنها بخشی از فشار دیپلماتیک، بلکه یک ابزار جنگ روانی و رسانه‌ای علیه ایران محسوب می‌شود.
این شیوه، به‌ویژه پس از توافق قاهره، نشان می‌دهد که اروپا در چارچوب دیپلماسی فشار به‌دنبال مدیریت فضای رسانه‌ای و روایت مذاکرات است تا ضمن تقویت مواضع خود در پرونده هسته‌ای ایران، به تهران سیگنال‌های سخت‌تری ارسال کند.
جمع‌بندی راهبردی سردبیری ایران ویو24
گفت‌وگوی تلفنی اخیر میان وزرای خارجه ایران و تروئیکای اروپایی به همراه مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، در عمل بیش از آنکه یک روند دیپلماتیک متعادل باشد، به یک میدان جنگ روایت‌ها تبدیل شد. این موضوع چند نکته کلیدی و راهبردی را نشان می‌دهد:
۱. پیش‌دستی در روایت‌سازی
اروپایی‌ها بلافاصله پس از تماس تلفنی، با انتشار بیانیه‌های رسمی و مصاحبه با رسانه‌های بین‌المللی، روایت مطلوب خود را تثبیت کردند:
-
القای «کم اهمیت بودن توافق قاهره» و اقدامات تعامل جویانه ایران
-
تأکید بر «ضرورت بازرسی فوری» و دست برتر گرفتن در میز مذاکره
-
طرح موضوع «اسنپ‌بک» و بازگشت تحریم‌ها و فشار سیاسی دوباره بر ایران و افکار عمومی
این پیش‌دستی باعث می‌شود در فضای رسانه‌ای جهانی، تصویر یکجانبه از مذاکرات منتشر شود و ایران در موضع تدافعی قرار گیرد.
۲. کوچک‌نمایی اقدامات ایران
با وجود توافق اخیر ایران و آژانس در قاهره و تأکید تهران بر همکاری‌های مستمر، طرف اروپایی عمداً این موضوع را در بیانیه‌های خود نادیده گرفت. این تاکتیک بخشی از یک استراتژی فشار روانی و سیاسی است تا اقدامات مثبت ایران کم‌اهمیت جلوه کند و مشروعیت درخواست‌های اروپا تقویت شود.
سه کشور اروپایی در کنار مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، همزمان با فشارهای حقوقی (بحث قطعنامه ۲۲۳۱، تهدید اسنپ‌بک)، از ابزار رسانه‌ای برای برجسته کردن ادعاهای خود بهره می‌برند. این تلفیق، یک فشار چندلایه ایجاد می‌کند:
-
فشار در نهادهای بین‌المللی
-
فشار در افکار عمومی و رسانه‌ها
-
فشار در فضای دیپلماسی
پیشنهاد راهبردی برای ایران: ضرورت مدیریت جنگ روایت‌ها
این رویکرد نشان می‌دهد ایران باید در کنار اقدامات فنی و دیپلماتیک، یک سازوکار حرفه‌ای و سریع برای مدیریت روایت رسانه‌ای داشته باشد؛ از جمله:
-
اطلاع‌رسانی پیش‌دستانه و به‌موقع
-
ارائه بسته‌های خبری و تحلیلی همزمان با مذاکرات در رسانه های داخلی
-
استفاده از رسانه‌های بین‌المللی برای برجسته کردن اقدامات مثبت تهران
-
بهره‌گیری از کارشناسان و تحلیلگران متخصص برای انتقال روایت ایران به افکار عمومی جهانی
سند قاهره؛ ابتکار تازه ایران برای مهندسی معکوس فشار در برابر غرب؟
