اروپا در پرونده اوکراین میان وعده‌های مبهم ترامپ و واقعیت‌های سخت میدانی گرفتار شده است؛ تضمین‌های امنیتی که قرار بود سپری برای کی‌یف باشد، حالا به معمایی تبدیل شده که بیش از همه، ضعف و سردرگمی اروپا را در برابر مسکو و واشنگتن آشکار می‌سازد.
تهران-ایران ویو24
بحث معادله برد-برد میان روسیه و غرب از یک سو و موضوع «تضمین‌های امنیتی» توافق صلح اوکراین این روزها در کانون سیاست خارجی اروپا و آمریکا قرار گرفته است. ترسیم معادله برد-برد و تعیین این تضمین‌ها به‌عنوان عامل بسیار مهم و موثر بر پایان جنگ و آتش‌بس دائمی میان کی‌یف و مسکو تعریف می شود. اما مسئله از همان ابتدا پیچیده است: اروپایی‌ها نمی‌دانند دقیقاً چه چیزی را می‌توانند به اوکراین بدهند و در مقابل چه چیزی از روسیه خواهند گرفت.
چالش اصلی
نشست اخیر سران اروپایی و زلنسکی با ترامپ در واشنگتن نشان داد که مشکل تنها در ابهام فنی نیست، بلکه در سطح سیاسی هم گره بزرگی وجود دارد. ترامپ آشکارا خواستار کنار گذاشتن موضوع عضویت اوکراین در ناتو و حتی واگذاری بخشی از سرزمین‌های آن به روسیه شده است. چنین شروطی عملاً دست اروپا را در طراحی یک سازوکار اجرایی و پایدار می‌بندد.
از سوی دیگر، ایده‌ی «تضمین‌هایی مشابه ماده ۵ ناتو» که برخی مقامات اروپایی مطرح کرده‌اند، از نظر عملی قابل اتکا نیست؛ چون تا زمانی که اوکراین عضو رسمی ناتو نباشد، هیچ‌کس را نمی‌توان ملزم کرد که در صورت حمله روسیه، به دفاع جمعی برخیزد.
پیامدها
اروپایی‌ها اکنون در موقعیتی نامطمئن قرار گرفته‌اند: آن‌ها می‌دانند اوکراین در معامله آتش‌بس چه چیزی از دست می‌دهد، اما نمی‌دانند چه چیزی به دست خواهد آورد. افزون بر این، بسیاری از رهبران اروپا معتقدند ترامپ و نزدیکانش اساساً به دغدغه‌های ژئواستراتژیک اروپا توجهی ندارند. همین اختلاف می‌تواند در آینده به تفسیر متناقض معاهده آتش‌بس میان واشنگتن و بروکسل منجر شود.
حتی اگر نیروهای اروپایی در قالب حافظان آتش‌بس وارد خاک اوکراین شوند، این حضور بیش از آنکه ضامن امنیت بلندمدت کی‌یف باشد، به نمادی از درماندگی اروپا بدل خواهد شد. در عمل، قاره سبز نه تنها ابتکار عمل در میدان را از دست داده، بلکه قدرت تعیین قواعد بازی آینده را نیز واگذار کرده است؛ آینده‌ای که عمدتاً در واشنگتن و مسکو ترسیم خواهد شد. این همان سناریوی هولناکی است که بیش از همه به زیان اعضای اروپایی ناتو تمام خواهد شد؛ چراکه آنان هم مجبور به پرداخت هزینه‌های مالی و سیاسی حضور در اوکراین هستند و هم با ابهامی فزاینده در مورد سرنوشت تعهدات امنیتی خود روبه‌رو می‌شوند.
